KAŞKAY TÜRKÇESİNİN LATİN HARFLİ YAZI DİLİ OLMA SÜRECİ -YAZIM VE SÖYLEYİŞ ÖZELLİKLERİ-
(THE PROCESS OF QASHQAI TURKISH BECOMING A LATIN ALPHABET WRITTEN LANGUAGE
)
|
Author
|
:
Emine TEMEL ALEMDAR
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
|
|
Number |
:
|
|
Page |
:
|
Özet
Nüfusunun büyük kısmı İran İslam Cumhuriyeti’nin güney bölgesinde, Şiraz ve çevresinde toplanmış olan, kimliklerini Türk adıyla ifade eden Kaşkay Türkleri, Oğuz boyuna mensup bir topluluktur. Oğuz edebî dilinin güney alt grubuna dâhil edilen Kaşkay Türkçesi, Kaşkay İli’nde yaşayan Türk tayfa ve tirelerin konuştuğu bir ağızdır.
İran İslam Cumhuriyeti’nde resmî yazı dili Farsça ve resmî alfabe de Arap alfabesidir. Kaşkay Türklerinin kendi kültür ve dillerini koruyup yaşatabilmeleri için edebî dillerini resmî devlet dili seviyesine getirmeleri gerekir. İlk defa 2007 ile 2010 yılları arasında bir grup Kaşkay Türk’ünün bazı sosyal iletişim ağlarında kendi aralarında Latin harfleriyle yazma çabaları ve yazılı dillerine sahip çıkma gayretlerine şahit oluruz.
Bu makalede, “Kaşkay Merkez” adlı ve yaklaşık 240 Kaşkay Türk’ünün yer aldığı bir sosyal iletişim ağından elde edilen, Latin harfleriyle yazılmış Kaşkay Türkçesinin manzum ve mensur metinlerinden ve hususi olarak iletişime geçilen bazı Kaşkay Türkleriyle yapılan konuşmalardan yola çıkılarak, Kaşkay Türklerinin Latin harfli yazı diliyle var olma çabaları ve Kaşkay Türkçesinin yazı dili olma süreci ortaya konulacaktır. Kaşkay Türklerinin kendi dillerini Latin harfleriyle nasıl yazdıkları veya yazmaya çalıştıkları yaklaşık 300 örnek metin üzerinden “yazım ve söyleyiş özellikleri” bağlamında incelenecek ve gösterilen bu çaba dil ve alfabe sürekliliği açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
İran İslam Cumhuriyeti, Kaşkay Türkleri, Kaşkay Türkçesi, Latin alfabesi, ortak yazı dili.
Abstract
The Qashqai Turks, whose majority of the population live in Shiraz and its environs in the southern region of the Islamic Republic of Iran, and who express their identity with the Turkish name, are a community that belong to the Oghuz tribe. Qashqai Turkish, which is included in the southern subgroup of the Oghuz literary language, is a dialect spoken by the Turkish communities living in Qashqai.
In the Islamic Republic of Iran, the official written language is Persian and the official alphabet is the Arabic alphabet. In order for the Qashqai Turks to preserve and maintain their own culture and language, they need to bring their literary language to the level of the official language. Between 2007 and 2010, we first witness the efforts of a group of Qashqai Turks who wrote in Latin letters among themselves.
In this article, obtained from a social communication network of approximately 240 Qashqai Turks named “Kaşkay Merkez”, based on the verse and prose texts of Qashqai Turkish written in Latin letters and the conversations with Qashqai Turks who were contacted specifically, the efforts of Qashqai Turks to exist through the written language of Latin letters and the process of Qashqai Turkish becoming a written language will be revealed. How the Qashqai Turks wrote or tried to write their own language in Latin letters will be examined in the context of "spelling and pronunciation characteristics" through approximately 300 sample texts, and this effort will be evaluated in terms of language and alphabet continuity.
Keywords
Islamic Republic of Iran, Qashqai Turks, Qashqai Turkish, Latin alphabet, common written language.
