DİVAN EDEBİYATI GELENEĞİ BAĞLAMINDA GEVHERÎ’NİN ŞİİRİ
(GEVHERÎ'S POETRY IN THE CONTEXT OF THE TRADITION OF DIVAN LITERATURE
)
|
Author
|
:
Timuçin Aykanat
-
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
|
|
Number |
:
|
|
Page |
:
|
Özet
Gevherî, yaşamına ilişkin bilgilerin sınırlı olduğu XVII. yüzyıl söyler-yazar Türk halk şairlerindendir. Asıl adı Mehmed olarak saptanan şairin İstanbullu olduğu öngörülmüştür. Gevherî’nin doğum ve ölüm tarihleri konusunda da çelişki söz konusudur. Ancak onun XVII. yüzyıl Türk halk şairleri içerisinde hece ve aruz ölçüleriyle şiirler söylemiş ve yazmış kıymetli bir şair olduğu kesindir. Gevherî’nin şiiri, divan şiiri geleneği ile bire bir örtüşür. Gevherî’nin sadece aruz ölçüsüyle yazdığı şiirler değil; koşmaları dahi divan şiiri geleneği ile paralellik gösterir. Gevherî, şiirinde vurgunu olduğu sevgiliden bahsetmiş ve aşk kavramını işlemiştir. Söz konusu aşk, yer yer “sen”e seslense de ağırlıkla “ben”e seslenmektedir. Bu da divan şiiri geleneğinin temel yapı taşlarından birini yansıtır. Gevherî’nin şiiri gerek biçim ve gerek içerik açısından divan şiiri ile ilişki içerisindedir. Bu ilişki, Gevherî’nin bir halk şairi olmasına karşın; divan şiiri geleneğinden ne denli beslenmiş olduğunu gösterir. Bu doğrultuda; Gevherî Divânı başlangıcından sonuna özenle ve eksiksizce taranmış; saptanan örnek metinler açıklamalarıyla ve divan şiirine olan ilişkileriyle birlikte verilmiştir. Böylelikle; Gevherî örneğinde divan şiirinin Türk halk şiirine etkisi ve Gevherî şiirinin kapsamı ortaya konmuş olundu.
Anahtar Kelimeler
Türk Halk Edebiyatı, Divan Edebiyatı, Gevherî, Gevherî’nin Şiiri, XVII. Yüzyıl.
Abstract
Gevherî, in the XVII. century, the writer is one of the Turkish folk poets. It is predicted that the poet, whose real name was determined as Mehmed, was from Istanbul. There is also a contradiction in terms of Gevherî's birth and death dates. However, his XVII. It is certain that he was a valuable poet among the Turkish folk poets of the 17th century who sang and wrote poems in syllabic and aruz measures. Gevherî's poetry overlaps with the tradition of divan poetry. Gevherî's poems are not only written in aruz meter; even their running shows parallelism with the tradition of divan poetry. In his poem, Gevherî talked about the lover he had a crush on and he handled the concept of love. The love in question speaks to “you” from time to time, but mostly to “me”. This reflects one of the basic building blocks of the divan poetry tradition. Gevherî's poetry is in relation with divan poetry in terms of both form and content. This relationship, although Gevherî is a folk poet; It shows how much he was fed from the tradition of divan poetry. In this direction; Gevherî's Divan has been carefully and completely scanned from beginning to end; the sample texts identified are given with their explanations and their relation to divan poetry. Thus; in the example of Gevherî, the effect of divan poetry on Turkish folk poetry and the scope of Gevherî poetry have been revealed.
Keywords
Turkish Folk Literature, Divan Literature, Gevherî, Gevherî's Poetry, XVII. Century.
