Osmanlı-Habsburg Hudûd Tahdîdine Bir Örnek: Ziştovi Sonrası Bosna Hudûdunun Tafsilatı (27 Aralık 1795)
(An Example of the Ottoman-Habsburg Border Juristiction: The Details of the Bosnian Border After the Sistova (27 December 1795)
)
|
Author
|
:
Mehmet Solak
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2020
|
|
Number |
:
67
|
|
Page |
:
631-656
|
Özet
Osmanlı ve Habsburg siyasi güçleri arasında XVIII. yüzyıldaki üçüncü mücadele olan 1787-1791 Osmanlı-Avusturya Savaşı, 4 Ağustos 1791 tarihinde Bulgaristan’ın Ziştovi kasabasında imzalanan antlaşma ile son bulmuştur. Ziştovi antlaşması, Bosna ve Hırvat topraklarındaki Osmanlı-Habsburg hudutlarını tafsilatlı olarak belirtmediği için aynı tarihte bir ek antlaşma daha imzalanmıştır. Ziştovi’de imzalanan iki antlaşma metnindeki hudut ile kararların fiiliyata dökülmesi için bir tahdîd-i hudûd komisyonu oluşturulmuş; komisyon çalışmalarını dört yıl sonra, 27 Aralık 1795 yılında tamamlayabilmiştir. Komisyon’un belirlediği Bosna hudutlarının tafsilatlı yön tariflerini belirten bir metin kaleme alınmış, bu resmi belge Osmanlı arşiv kayıtlarına geçmiştir. 1795 tarihli “Ziştovi sonrası Bosna Hudûdunun tafsilatı” isimli bu belge bağlamında, Habsburg Monarşisi Hırvat coğrafyasında Dvor, Drežnik, Cetingrad, Petrovo Selo, Lapac, Srb, Boričevac, Dobroselo, Doljane, Kupirovo, Osredci, Suvaja ve Tiškovac yerleşimlerini kazanırken; Osmanlı İmparatorluğu Bosna coğrafyasında Bosanska Nova, Bosanska Gradiška ve Bosanska Dubica'yı elde etmiştir. Bu hudut, günümüzdeki Hırvatistan ve Bosna-Hersek ülkeleri arasında geçerli olan sınırın temelini oluşturmuştur.
Bu çalışmada 1795 tarihli “Ziştovi Sonrası Bosna Hudûdunun Tafsilatı” isimli belge incelenmiştir. Belge bağlamında Bosna sınırının düzenlemesi tüm ayrıntıları ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada Osmanlı arşiv belgeleri ve alan yazını ile ilgili eserlerin yanı sıra Hırvatça, Almanca, İngilizce yayımlanmış eserlere başvurulmuş; nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı İmparatorluğu, Habsburg Monarşisi, Bosna, Hırvat, Hudut.
Abstract
The Ottoman-Austrian War of 1787-1791, the third struggle between the Ottoman and Habsburg political forces in the 18th century, ended with the treaty signed in the Bulgarian town of Sistova on August 4, 1791. An additional treaty was signed on the same date as the Sistova treaty did not specify the Ottoman-Habsburg borders in Bosnia and Croatian territory. A committee to define the borders was established to translate the decisions with the borders in the two treaty texts signed in Sistova; The commission was able to complete its work four years later, on 27 December 1795. A text stating the detailed directions of the Bosnian borders determined by the Commission was written and this official document was recorded in the Ottoman archive records. In the context of this document titled “The details of Bosnian Border after Sistova” in 1795, the Habsburg Monarchy won the settlements of Dvor, Drežnik, Cetingrad, Petrovo Selo, Lapac, Srb, Boričevac, Dobroselo, Doljane, Kupirovo, Osredci, Suvaja and Tiškovac in the Croatian geography whereas the Ottoman Empire obtained Bosanska Nova, Bosanska Gradiška and Bosanska Dubica in Bosnia geography. This border has formed the basis of the current border between Croatia and Bosnia and Herzegovina.
In this study, the document titled “Post- Sistova Bosnian Border” was examined. In the context of the document, the arrangement of the Bosnian border was tried to be revealed in all its details. In the research, in addition to works related to Ottoman archival documents and literature, works published in Croatian, German and English were used. Content analysis, one of the qualitative research methods, was used.
Keywords
Ottoman Empire, Habsburg Monarchy, Bosnia, Croatian, Frontier.
