Özet
OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE BURSA ERMENİLERİNİN SOSYO EKONOMİK DURUMU
Bu çalışmanın amacı Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde tarihte Bursa ve çevresinde yaşamış etnik gruplardan biri olan Ermenilerin sosyo-ekonomik durumuna dair bilgi verilmesidir. Bu kapsamda Ermenilerin buradaki siyasi, sosyal ve kültürel yaşamları ile buradaki demografik durumuna dikkat çekerek, Osmanlı İmparatorluğu’nda Müslümanlarla etnik gruplar arasındaki ilişkiler ve etkileşimlere yer vermektir. Bu çerçevede bu makale ile hem Bursa ve civarındaki Ermenilerin bölgeye ne zaman, nasıl ve hangi amaçlarla geldiğini tespit edilmesi, hem de Müslümanlarla olan ilişkilerine dair bir tablo çizilmesi amaçlanmaktadır. İlk etapta tarihte Bursa ve civarına Ermenilerin hangi dönemde geldikleri ve söz konusu dönemdeki sosyo-kültürel durumları incelenecektir. Daha sonra Bursa Ermenilerinin diğer etnik gruplarla olan ilişkisi ve eğitim kurumlarına dair kısaca bilgi verilecektir. Ardından Bursa ve civarındaki Ermenilerin başta siyasi ve ekonomik olmak üzere hangi alanlarda aktif rol aldıkları değerlendirilerek, diğer gayrimüslimlerle olan ilişkileri incelenecektir. Çalışmanın hazırlanması sırasında ilk olarak konuyla ilgili literatür tarandıktan sonra başta Bursa Şer’iyye Sicilleri olmak üzere, arşiv kayıtları, Ermenice kayıtlar, kilise kayıtları esas alınacaktır. Daha sonra Osmanlı İmparatorluğunda Ermenilerin durumuna dair bilgi veren temel kaynaklar incelenecektir. Özellikle bölgeleye gelmiş seyyahların raporları, izlenimleri ve buradaki yaşama dair kayıtlarından da yararlanılacaktır. Ayrıca Bursa ve civarı üzerine hazırlanmış Yüksek Lisans ve Doktora tezleri de taranarak, ilgili çalışmalarda iki topluma dair mevcut verilerden de faydalanılacaktır. Konuya genel bir giriş yapıldıktan sonra Türk tarihinde Bursa’nın önemine kısaca yer verilecektir. Bursa’nın tarihte nasıl bir süreçten geçerek günümüze geldiği üzerinde durulacaktır. Bu bölümde ayrıca Bursa’nın tarihiyle ilgili olarak Türkiye’de ve dünyada öne çıkan çalışmalara kısaca değinilecektir. Bursa’nın tarihine genel bir giriş yapıldıktan sonra Bursa’nın demografik yapısı hakkında bilgi verilecektir. Daha sonra Bursa Ermenilerinin eğitim faaliyetleri ele alınacaktır. Bursa’da Ermeni dini kuruluşları ve Bursa Ermenilerinin sosyo-ekonomik durumlarına dair bilgi verilecektir.<
Anahtar Kelimeler
Bursa, Ermeni, Gayrımüslim, Misyoner, Osmanlı.
