Özet
GELENEKSEL KAHRAMAN KALIBI BAĞLAMINDA İKİ KARDEŞ KAHRAMANLI TÜRK DESTANLARI ÜZERİNE DEĞERLENDİRME
En genel tanımla “bir kahramanlık anlatması” olan destanlar, türü itibarıyla yaratıldığı toplumun gelenek ve göreneklerini, ideal ve beklentilerini, kutsiyet atfettikleri değerler ve tabularını içeriğinde barındırdığı karakterlerin ve kahramanların eylemleriyle birlikte en yoğun şekilde sunan anlatma esasına dayalı türlerin başında gelmektedir. Toplumun değer yargılarıyla donatılmış olan destanlar, bu yönüyle taraflı anlatmalardır denilebilir. Destan kahramanının eylemleri, doğduğu ve ait olduğu toplumun değer yargıları açısından her zaman “doğru/olumlu/gerekli”dir. Bu eylemlerin karşısında konumlanan her karakter veya eylem de yanlış/olumsuz ve gereksizdir. Olay örgüsünde meydana gelen bu çatışmayla birlikte toplumun değer yargıları ve idealleri destanda işlenmektedir. Destanlar, kahramanların ya da kahramanca eylemin -belirli olaylar ya da destanlarda tipik olarak anlatılan bireylerin özel dünyalarından ziyade- ortaya çıktığı toplumun kültür ve düşünce dünyasını temsil eder. Bu anlamda kahramanlık destanları -bazen tarihsel bir gerçekliğe de dayanarak- halkların dünyayı algılayış biçimleri, çevreleri ile kurdukları ilişki ve bir topluluk olarak kendilerine belirledikleri hedefleri tespit edebileceğimiz önemli kültür hazinelerindendir. Destanları bu yönüyle incelediğimizde, ulusal mirasın bir parçasını oluşturduğunu söyleyebiliriz.
Anahtar Kelimeler
Kardeş kahramanlı destanlar, kahraman kalıpları, geleneksel kahraman
