Özet
TRABZON ve YÖRESİ AĞIZLARINDAKİ ALINTI KELİMELERDE GÖRÜLEN SES OLAYLARI
Bu makalede Trabzon ve yöresi ağızlarındaki alıntı kelimeler, bünyesinde barındırdığı ünlüler ve ünsüzlerdeki ses olayları olmak üzere iki temel başlıkta incelenmiştir. Yöre ağzında kullanılan alıntı kelimeler, yöre ağzıyla ilgili mevcut çalışmalar ve tarafımızca derlenen kelimelerden seçilmiştir. Makalenin birinci bölümü; çalışmanın yöntemi ve çeviri yazısının aktarılması, alıntı kelimelerin tasnifi, adlandırılması ve değerlendirilmesini içeren kısmın yanında Türkçenin yazılı ilk derli toplu metni Orhun Yazıtlarından başlayıp Türkiye Türkçesinin mevcut konumuna kadar geçirdiği tarihî süreçte temas kurduğu dillerden içeriklerin sunulduğu ve bu dillerden Türkçeye geçen kelimelerin istatistiğinin verildiği kısmı da kapsar. İkinci bölümde, alıntı kelimelerdeki ses olayları ve ses değişimleri, iki ana başlıkta alt başlıklarıyla alıntı kelimelerin alındığı dil belirtilerek verilmiştir. İncelenen sözcükler yazı diline geçmiş güncel Türkçe sözlükte yer alan kelimeleri kapsamaktadır. Alıntı kelimenin geçtiği dille birlikte bu kelimenin tanıklı olduğu eserler de belirtilmiştir. Kelimelerin transkripsiyonunda TDK’nin de kabul ettiği “Ağız Araştırmaları Transkripsiyon Sistemi” esas alınmıştır. İncelenen alıntı kelimelerden 137’si Arapça; 43’ü Farsça; 29’u Fransızca; 21’i Yunanca;7’si İtalyanca; 6’sı İngilizce; 3’ü Arapça+Farsça; 2’si sırasıyla Latince, Rumca ve Almanca ve 1’i sırasıyla Soğdça ve Bulgarca kökenlidir.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi, Trabzon ve yöresi ağızları, alıntı kelimeler, ses olayları
