Özet
Osmanlı-Safevi Savaşlarından Bir Safha: Bağdad Seferi’nin Hazırlıkları (1625/26) ve Taktiksel Mütalaalar
XVI. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti’nin Batı’da Habsburglarla “Uzun Savaşlar” adıyla anılacak olan mücadelelere girişmeleri ve içerde Celali İsyanlarıyla meşgul olmaları, 1603 yılında Osmanlı-Safevi mücadelelerini yeniden başlatmıştır. Safevi Şahı Abbas, 1590 Ferhad Paşa Antlaşmasıyla kaybettiği yerleri geri almak için Doğu’da Osmanlılarla giriştiği bu mücadeleler sonucunda bir üstünlük elde edilemeyince, iki taraf arasında 1612 yılında Nasuh Paşa Antlaşması imzalanmıştır. Ancak Safevilerin saldırgan tutumları, bu barışı ancak üç yıl ayakta tutabilmişti. Kafkasya ekseninde başlayan mücadeleler, Osmanlıların mağlubiyeti ile neticelenmiş ve 1618 yılında Serav Antlaşması imzalanmıştır. Nitekim Safevi Şahı Abbas’ın Irak-ı Arap topraklarında hak iddia etmesi nedeniyle bu barış hiçbir zaman kalıcı olmadı. Hatta Bağdad ve civarında Bekir Subaşı’nın meydana getirdiği kargaşa hali Safevilerin Bağdad’a müdahalesiyle son buldu. Böylece iki taraf arasındaki yaşanan uzun soluklu mücadeleler, Safevilerin 1624 yılında Bağdad’ı almasıyla had safhaya ulaştı. Hafız Ahmed Paşa, Bağdad’ı almakla vazifelendirildi. O, Diyarbekir sahrasında yaklaşık beş ay hazırlıklara girişdi, Eylül 1625’te hazırlıklarını tamamlayarak ordusuyla birlikte Bağdad Kalesi’ne doğru yöneldi ve kaleyi üç taraftan kuşatmaya aldı. Yaklaşık dokuz ay Osmanlı ordusu tarafından kuşatılan Bağdad Kalesi, birçok mücadeleye sahne oldu. Nihayetinde Safevi Şahı Abbas’ın kaleye zamanında gönderdiği yardımlar, Osmanlıların geri çekilmesini sağladığı gibi Bağdad’ı bir müddet daha Safevilerin kontrolüne bıraktı.
Anahtar Kelimeler
İran, Safevi, Şah Abbas, Bağdad, IV. Murad, Hafız Ahmed Paşa.
