Özet
GÜVENLİK VE TİCARETİN BELİRLEYİCİ ETKİSİ ALTINDA DERSİM’DE “ÇERÇİLİK” DENEYİMİ: ZERENİK KÖY ÖRNEĞİ
Devletin etnokültürel nitelikleriyle bilinen mekânlara dair öncelikleri arasında kent/kentlileri gözetim altında tutmak, kontrol etmek ve onlar hakkında sürekli olarak veriler elde etmek gelir. Bu kabul ile hareket eden devlet, mekân ile iletişimi olan bütün unsurları kullanmaya çabalar. Bu bağlamda ticari aktiviteler içinde yer alan kimi iktisadi aktörleri de mesleklerini icra ederken devletin bu önceliğine hizmet edecek bir noktaya zorlanırlar. Böylece iktisadi aktörler asli mesleklerinin yanında başka meslekler/işlevlerde üstlenirler. Hatta bu işlevler kimi zaman aktörlerin asıl işlevlerini silikleştirir. Hal böyle olunca mesleğin kendisine dair algıda başka bir yerden kurulur ve bu haliyle tartışmalara konu olabilir bir içeriğe sahip olabilir. Türkiye’de “Çerçilik” deneyimi de bu anlamda farklı işlevler üstlendiği yönünde çeşitli algı ve tartışmalara konu olmuş bir ticari faaliyet alanı olagelmiştir. Bu makalede yakın tarihimize kadar etkin bir ticari faaliyet alanı olan “Çerçiliğin” güvenlik bağlamında farklılaşan işlevleri, etnokültürel nitelikleriyle bilinen Dersim’deki durumu açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Dersim’deki bu yaygın algının bir parçası olarak bir köyden hareketle çerçilik ile güvenlikçi politikaların nasıl bir sürecin ürünü olarak ortaya çıktığı çerçi-köylü ilişkileri üzerinden açığa çıkarılmıştır.
Anahtar Kelimeler
çerçilik, toplumsal mekân, güvenlik politikaları, iktisat, Dersim
