Özet
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN KÜRESEL GÜVENLİKTEKİ ROLÜ VE ÇEVRE GÜVENLİĞİ BAĞLAMINDA KARADENİZ HAVZASINDAKİ FAALİYETLERİ
Uluslararası barış ve güvenliği koruma ve sürdürme girişimleri, tarihin her döneminde çeşitli araçlarla elde edilmeye çalışılan en öncelikli küresel değer olmuştur. Bu bağlamda tarihsel süreçte çok sayıda uluslararası andlaşma imzalanmış, yine çok sayıda bölgesel ya da küresel ittifaklara gidilmiştir. Fakat, tüm bu çabalar göreceli olarak başarısız olmuştur. Zira, devletlerin kendi ulusal çıkarlarını küresel barıştan daha öncelikli bir konuma koymaları tüm bu barış ve güvenlik ideallerini boşa çıkarmıştır. İşte Birleşmiş Milletler insanoğlunun barış ve güvenlik idealinin en geniş kapsamlı kurumsal yapılanmasıdır. Bu devasa örgütün uluslararası barış ve güvenliği ne kadar sağladığı? Örgütün objektif kriterler üzerinden mi yoksa güçlü üyelerinin ulusal çıkarları doğrultusunda mı yönetildiği? Ve son olarak Birleşmiş Milletler’in geleceğinin ne olacağı cevap vermesi pek de kolay olmayan ciddi sorunlardır. Güvenliğin genişleme ve derinleşme sürecinde ortaya çıkan yeni tehditler, örgütün yükünü ve küresel sorumluluğunu daha da arttırmıştır. Bu bağlamda Birleşmiş Milletler’in reformu tartışmaları da kaçınılmaz bir şekilde daha sıklıkla dillendirilir hale gelmiştir.
Karadeniz Havzası söz konusu olduğunda, özellikle son yıllarda Rusya’nın saldırgan politikaları dünyanın ilgisini bu bölgeye yöneltmesine sebep olmuştur. 2008 yılında yaşanan Rusya-Gürcistan Savaşı ve 2014 yılında patlak veren Ukrayna Krizi, Karadeniz havzasının güvenliği noktasında yaşanan önemli gelişmelerdir. Bu olaylar nedeniyle Birleşmiş Milletler’in Karadeniz havzasına olan ilgisi artmış ve bölgeye yönelik faaliyetlerini sıklaştırmıştır. Bölgenin geleceğinde Birleşmiş Milletler’in ne denli etkin bir rol oynayacağı ise şimdilik soru işaretidir. Bunun yanı sıra çevre güvenliği gibi yeni güvenlik alanlarında Karadeniz Havzası’nın Birleşmiş Milletler’in öncelikli ilgi alanlarından biri olması gerekmektedir. Zira bölge, çevresel tehditler noktasında belki de dünyadaki en korumasız alanlardan biridir. Halihazırda bölgenin çevre güvenliğinin sağlanması bağlamında oldukça geri planda duran Birleşmiş Milletler’in ilerleyen dönemlerde bu konuda nasıl bir tavır sergileyeceğini kestirebilmek ise oldukça zordur.
<
Anahtar Kelimeler
Birleşmiş Milletler, Karadeniz Havzası, Çevre Güvenliği, Küresel Barış, Güvenliğin Dönüşümü.
