Güney Azerbaycan Atasözlerinde Su Üzerine
(Water in South Azerbaijan Proverbs
)
|
Author
|
:
Talip Doğan
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2013
|
|
Number |
:
39
|
|
Page |
:
205-225
|
Özet
İran, binli yılların başından beri Oğuz Türklerinin yurt edindiği önemli coğrafyalardan biri olmuştur. Bu suretle İran sahası, Türk kültürünün şekillendiği bir yer olmasından dolayı Türklük bilimi için de zengin kaynaklara sahiptir.
İnsan hayatı için birçok bakımdan önemli bir yer teşkil eden su, Türk kültüründe de çeşitli yönleriyle kutsal bir varlık olarak görülmektedir. Sözlü edebiyat ürünlerinin başında gelen atasözleri, milli tefekkürün süzgecinden geçmiş tarihî tecrübeyi, halkın tasavvur etme ve düşünme tarzını, kısa ve tesirli bir söyleyiş ile aksettirir. Türkçede tarih boyunca çeşitli terimlerle ifade edilmiş olan atasözleri, değişik zaman ve sahalarda, halkın dilinde işlene işlene millî servetin en güzel unsurlarından biri hâline gelmiştir.
Çalışma, İran Azerbaycanı’nındaki atasözlerinde su üzerinedir. Bu çerçevede, İran Azerbaycanı’nında atasözlerinin derlendiği Emåal ü Ne?ayi?-i Türkì, Tebrizden Dört Defter (Atalar sözleri, meseller, hikmetler), Ferheng-i Darbü’l Meselha-yı Afşar-ı Azerbaycan, Emsâl-i Hikem Der Zebân-i Mahalli-yi Azerbaycan ve Ata Babalar Deyibler adlı kaynaklarda su unsurunun geçtiği atasözleri tespit edilip konularına göre tasnif edilmiştir. Ortaya konulan atasözleri ayrıca, tarihî kaynaklar ile Türkiye Türkçesi ve ağızlarındaki atasözleriyle karşılaştırılmıştır.
<
Anahtar Kelimeler
Su, atasözü, İran Azerbaycanı.
Abstract
Iran is one of the important geographies where Oghuz Turks have lived since the beginning of the 1000s. So, Iran region has rich sources for the Turkology because it has been a place where Turkish culture has been formed.
Water that constitutes an important place on human life has been considered as a sacred being with different viewpoints in Turkish culture. The proverbs which are the most important items of the oral literature reflect the historical experience and the envisaging and mentality of public with a short and impressive saying. The proverbs expressed with various terms throughout history has been one of the most beautiful elements of national wealth by processed in public language at different time and areas
The study is on water in the proverbs of Iran Azerbaijan. In this context, Emåal ü Ne?ayi?-i Türkì, Tebrizden Dört Defter (Atalar sözleri, meseller, hikmetler), Ferheng-i Darbü’l Meselha-yı Afşar-ı Azerbaycan, Emsâl-i Hikem Der Zebân-i Mahalli-yi Azerbaycan and Ata Babalar Deyibler were examined and the proverbs in which the item of water is mentioned were found and classified according to the subjects. Also, the proverbs were compared with the proverbs in Turkey Turkish and dialects and historical sources.
<
Keywords
Water, Iran Azerbaijan, proverb.
