Sâmiha Ayverdi’nin Hikâyelerinde Toplumsal Cinsiyet
(Social Gender in the Stories of Sâmiha Ayverdi
)
|
Author
|
:
Yavuz Sinan Ulu
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
70
|
|
Page |
:
335-352
|
Özet
Toplumsal cinsiyet kavramı; erkeğin ve kadının fizyolojisi, yaşam şartları, siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik gelişmeler doğrultusunda şekillenen, toplumun erkek ve kadından beklediği kalıplaşmış davranışlar bütünüdür. Tarihsel süreç içerisinde ataerkil yapının topluma egemen olması, toplumsal cinsiyet rollerinin kadını erkeğe göre daha fazla sınırlandırmasına ve kadının erkeğe göre konumlandırılmasına yol açar. Türk edebiyatında daha çok romanlarıyla adından söz ettiren Sâmiha Ayverdi (1905-1993), 1940 yılında yayımlanan Mâbedde Bir Gece adlı kitabında yer alan otuz altı hikâyeyle Türk hikâyeciliğindeki yerini alır. Hikâyeler aşk, mânâ ve arayış ana izlekleri etrafında şekillenirken birçok hikâyede toplumsal cinsiyet algısının kadın ve erkek üzerindeki yansımalarına dair izler görülür. Bu izler çoğu zaman hikâyedeki kişilerin çeşitli olaylar karşısında aldıkları tutum ve davranışları yönlendirir. Hikâyelerde toplum tarafından şekillendirilen kadınlık ve erkeklik rolleri, kimi zaman bireyin iç dünyası ve içinde bulunduğu koşullarla çatışma oluşturup bireyi çıkmaza sürüklerken kimi zaman da bireyi faydacı bir anlayışla bedene indirgeyerek metalaştırır. Bu çalışmada toplumsal cinsiyet kavramının Sâmiha Ayverdi’nin hikâyelerindeki yansımaları evlilik kurumu, beden ve erkeklik kavramları bağlamında irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Sâmiha Ayverdi, hikâye, toplumsal cinsiyet, kadın, erkek
Abstract
The concept of social gender is a set of stereotypes that society expects from men and women, shaped in line with the physiology of men and women, living conditions, political, social, cultural and economic developments. In the historical process, the dominance of the patriarchal structure in the society causes social gender roles to limit women more than men and to position women according to men. Sâmiha Ayverdi (1905-1993), who made a name for herself in Turkish literature with her novels, takes her place in Turkish storytelling with thirty-six stories in her book called Mâbedde Bir Gece, published in 1940. While the stories are shaped around the main themes of love, meaning and search, there are traces of the reflections of social gender perception on men and women in many stories. These traces often guide the attitudes and behaviors of the people in the story against various events. While the roles of femininity and masculinity shaped by the society in the stories sometimes create conflict with the individual's inner world and conditions and drag the individual into an impasse, sometimes they commodify the individual by reducing the individual to the body with a utilitarian understanding. In this study, the reflections of the concept of social gender in Sâmiha Ayverdi's stories will be examined in the context of the institution of marriage, body and masculinity.
Keywords
Sâmiha Ayverdi, story, social gender, women, male
