Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinin Ortak Söz Varlığı Üzerine
(On Common Vocabulary of Kuman, Kipchak Turkish in Armenian Script and Karaim Turkic
)
|
Author
|
:
Abdulkadir Öztürk
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
61
|
|
Page |
:
78-92
|
Özet
Orta Asya’dan Macaristan’a kadar yayılmış olan Kumanların dilleri Türk dili içinde önemli bir yer tutar. 14. yüzyılda Cenevizli veya Venedik tüccarlar ile Alman misyoner rahipleri tarafından yazıldığı düşünülen Codex Cumanicus, Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Kuman-Kıpçaklar ile farklı milletlerden oluşan topluluklar arasında ticaret dili olan Kuman Türkçesinin önemli bir kaynak eseridir.
Tarihî Kıpçak Türkçesi içerisinde 17. ve 18. yüzyıllarda dönemin Leh Devleti bugünün ise Doğu Avrupa topraklarında Ermeni harfleriyle meydana getirilen ve literatürde Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi veya Ermeni Kıpçakçası olarak adlandırılan bu lehçe, Kuman ve Karay Türkçeleri ile ortak kimi özellikler taşımaktadır.
Kıpçak Türkçesinin tarihî dönemlerine kadar uzanan ve aynı zamanda çağdaş temsilcisi olan Karay Türkçesi, 16.-20. yüzyıllar arasında meydana getirdiği yazılı metinler ile varlığını sürdürmüştür. 21. yüzyıl itibariyle yayın faaliyetleri duraklama sürecine geçen Karayca, günümüzde yok olma tehlikesi altında bulunan bir Kıpçak lehçesidir.
Bu çalışmada, Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinde ortak olan kelimeler incelenerek tasnif edilecek ve bu ortaklıklardan hareketle Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinin birbirlerine yakınlığı ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Codex Cumanicus, Kuman Türkçesi, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi, Karay Türkçesi, Söz Varlığı
Abstract
Kuman Language spread across from Central Asia to Hungary has an important place in the Turkic Language. In the 14th century, the Genoese or Venetian traders and German missionaries, priests, written by the thought that Codex Cumanicus is an important source of work between living in the north of the Black Sea Kuman-Kipchak with communities of different nationalities used as a trade language Kuman Turkic.
In the historical Kipchak Turkish this dialect created with Armenian scripts in the 17th and 18th centuries the Polish State of the past, on today’s lands of eastern europe and named to in Kipchak Turkish in Armenian Script or Armeno-Kipchak in the literatüre has some common features with Cuman Turkic and Karaim Turkic.
Karaim Turkic, which dates back to the historical periods of Kipchak Turkic and is its contemporary representative has continued its existence with the written texts between of the sixteenth and twentieth centuries. Karaim Turkic which pausing activities of publishing with in the twenty-first century is a Kipchak dialect that is under the threat of extinction today.
In this study, will be put forward examining similarities in terms of language features that are common words in Kuman, Kipchak Turkish in Armenian Script and Karaim Turkic.
Keywords
Codex Cumanicus, Kuman Turkic, Kipchak Turkish in Armenian Script, Karaim Turkic, Vocabulary
