Özet
Gagauzlarda Sözlü Lirik Halk Edebiyatı Türlerinin ve Bunların Folklor Geleneğine Yansımasının İncelenmesi
Yüzyıla yakın bir süredir Gagauz edebiyatı birçok dünya edebiyatında yer alırken maalesef ancak sözlü edebiyata dayandırılır ve asırlarca kendi yapılı edebiyatı olmayan bir halk olarak tanınır, tanıtılır. Kendi gelenek göreneklerine bağlı olan Türk boyuna mensup olan halk bugün Moldova Gagauz Yeri Özerk Bölgesinde oturmakta. Ayma Ukrayna topraklarında da 40 bin civarında ve hemen Gagauz Yeri 'ne sınır bölgede kendi varlıklarını sürdürmekteler.
Gagauzlar kendi milli varlıklarını hiç bir zarnan kaybetmemişler ve birçok asimile politikalarına rağmen kendi kimliklerini, dillerini koruyarak günümüze kadar yaşatmış ve yaşatmaktalar. Ortak Türk eserleri sayılan Divan-ü Lüigat-it Türk, Kutatgu Bilig, Kitab-ı Dede Korkut vd. eserler Gagauzlann da eserleri sayılmakta. Bu eserlerin gittikçe okul kitaplarında yer almaları ve okullarda, üniversitelerde okutulması sevindiricidir. Ortodoks Hıristiyan dinine sahip olan bu Türk boyu ne yazık ki, yıllarca zengin olan ortak Türk eserlerinden uzak tutulmayla çalışılmış ve gittikçe dilini, kendi değerlerini kaybetmeye mahkûm bir halk gibi kendi kaderine terk edilmiştir.
Folklor, sözlü sanatın bir göstergesidir ve genellikle halkın yaşamını yansıtan bir alandır. Yaratıcılığın farklı amaçlan gamanla türleri meydana getirmiş ve onlar da kendi içerisinde çeşitli konu, şekil ve sitilleri yaratmıştır.
Türlerin metin içi ve metin dışı algılanmaları, sözlü ve yatılı şekilde dile getirilmeleri, konu, içerik ve yapı bakımından incelenmesi, kendi aralarında bağlantılı olmaları ve özellikle nazım türlerin nesir örneklerinde sıkça görülmesi ve işlenmesi ve bu türlere sanatsal bir yaklaşım vermesi bu makalenin ana konusunu oluşturmaktadır.<
Anahtar Kelimeler
folklor geleneği, türler, metiniçi analiz
