Özet
18. Yüzyılda Gürcistan’da Derlenen Gürcüce-Türkçe Okuma Kitabı
Gürcistan’ın Türk dünyası ile ilişkileri kadim dönemlere dayanmaktadır. Asırlar boyunca süren ilişkiler Gürcü kültürü, dili ile Türk dünyasının kültürleri ve dilleri arasındaki ilişkileri de koşullaşmıştır. Bu ilişkilerin görüldüğü alanlardan birisi de Gürcistan’da Türkçe öğrenimi ve öğretimi sahasıdır. Türkçe öğretim ve öğrenimin hangi kaynaklardan yapıldığı merak konusudur. İş bu makale Türkçe öğretimi adına 18. yüzyılda Gürcistan’da derlenen el yazması Gürcüce-Türkçe Okuma Kitabı’nın tanıtımını ve kitaptaki bazı fonetik, leksikolojik olguların Gürcüce’de nasıl karşılandıkları üzerinde durmaktadır. Karşılaştırmalı, tarihî dilbilim metoduyla incelenen el yazmasına değinen Gürcü kaynakları tespit edilerek el yazmasına ait veriler karşılaştırılmıştır. El yazmasındaki Yunanca mektuptan eserin [Güney] Kıbrıs’tan Gürcistan’a gelip Vardzia’ya yerleşen ve yaşamını burada sürdüren İoakime Protosingelos’un yazmış olabileceği tahmin edilmektedir. Gürcüce Mhedruli alfabesi ile yazılan eserin 18. Yüzyılın 1780-1790 yılları arasında kaleme alındığı tespit edilmiştir. Ayrca, Türkçe kelimeler Gürcüce’ye çevrilirken hangi fonetik kaidelerden hareket edilmiş olacağı saptanmıştır. Makalenin bulguları Türkçe-Gürcüce- ilişkilerine ve Gürcistan’da Türkçe öğretim tarihine ışık tutacaktır.
Anahtar Kelimeler
Gürcistan’da Türkçe öğretimi, Türk dil tarihi, Gürcü alfabeli Türkçe metinler, Türkçe-Gürcüce dilbilimsel ilişkiler.
