Özet
Atebetü’l-Hakayık’ta Algı Fiilleri
Atebetü’l-Hakayık Edib Ahmet Yüknekî tarafından yazılmıştır ve Karahanlı Türkçesi döneminde yazılan İslami dönem Türkçe ilk eserler arasında yer almaktadır. Dini ve tasavvufi konuları işleyen manzum didaktik bir eserdir. Dilbilimcilerin çeşitli yönlerden incelediği mental fiillerin alt gruplarından birini algı fiilleri oluşturmaktadır. Yabancı kaynaklarda perception verbs, sensory perception verbs ve sensation verbs terimleri kullanılmakta olup, zaman zaman cognitive verbs başlığı altında da ele alınan algı fiilleri üzerine yapılan sınıflandırmalar genellikle ‘beş duyu organı’ temellidir. Algı fiilleriyle ilgili olarak gerek Viberg, Levin, Sweetser, FrameNet, Ibarretxe-Antuñano, González Orta, Gunnarsdóttir, Blendae vb. araştırmacılar tarafından yabancı dil; gerekse Kuliev, Yaylagül, Kamchybekova, Şahin, Seçkin, Ayan ve Türkdil, Gökçe, Yıldız vb. araştırmacılar tarafından Türk dili temelli akademik çalışmalar yapılmıştır.
Edib Ahmet Yükneki’nin kaleme aldığı Atebetü’l-Hakayık metnindeki algı fiillerinin göz, kulak, burun, tat ve temas fiilleri olarak beş grupta ele alınacağı bu çalışmada, bahsedilen beş grupta sınıflandırılan fiiller örnek cümlelere bağlı olarak ve bağlam içinde gösterilerek analiz edilecek, böylelikle dini-tasavvufi içerikli bir eser üzerinden yazarın ve dönemin zihin dünyası anlaşılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Karahanlı Türkçesi, Atebetü’l-Hakayık, mental fiiller, algı fiilleri
