Türk-Fars Dil İlişkisinde Bir Alan-Dilbilim Örneği: Ben / Men Zamiri
(A Areal Linguistic Example in Relationship of Turkish and Persian Languages: The Pronoun Ben / Men
)
|
Yazar
|
:
Cihangir Kızılözen
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
61
|
|
Sayfa |
:
93-101
|
Özet
Fars dilinde teklik 1. kişi zamiri men biçimindedir. Kimi Türk lehçelerinde de teklik 1. kişi zamiri men biçiminde kullanılmaktadır. Türkçe ile Farsça iki farklı dil ailesine ait olduklarından söz konusu zamirlerin ortak kaynaktan çıktığı söylenemez. Bu durumda Türkçe men (< ben), Farsça men ortaklığıyla ilgili akla gelen ilk varsayım, bunlardan birinin alıntı olmasıdır. Teklik 1. kişi zamiri Farsçadan Türkçeye geçtiği gibi Türkçeden de Farsçaya geçmiş olabilir. İkinci varsayım ise bu benzerliğin bir rastlantı sonucu ortaya çıkmasıdır. Bu incelemede söz konusu zamirlerin ortak noktada buluşması, üçüncü bir varsayım olan alan-dilbilim kuramı üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. İncelememiz Türkçe / Farsça teklik 1. kişi zamirinin buluştuğu son nokta, bütün yönleriyle alan dilbilim kuramı kapsamında ele alınmıştır. Bu doğrultuda Türkçe ile Farsçada ortaklaşa kullanılan men zamirinin ortak noktada buluşmasını sağlayan bütün olasılıklar gözden geçirilmiş, eski, orta ve yeni dönem İranî dillerde kullanılan teklik 1. kişi zamiri ile Yeni Fars dilinde kullanılan teklik 1. kişi zamiri karşılaştırılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türk-Fars Dil ilişkisi, Farsça Men zamiri, Ben Zamiri, Alan dilbilim
Abstract
In New Persian language the form of the first person pronoun is men. In some Turkic dialects the first person pronoun is used as men too. As known Turkish and Persian are not from common language family. So how to explain the first person pronoun which is common in both languages? In this case, there are some possibilities. The first possibility is the result of an borrowing. The second possibility is a coincidence. This word may have been borrowed from Turkish to Persian or may have been borrowed from Persian to Turkish. But this article emphasize a third possibility about this issue. This possibility is areal linguistic. In this investigation is discussed the first person pronoun men (I) with all aspects that is used in Turkish and Persian. Also the first single person pronoun in old, middle and new Iranian languages is compared with the first single person pronoun in New Persian. Finally the relationship between the first single pronoun (men) in New Persian and the first single person (ben) in Turkish tried to explain.
Keywords
Turkish and Persian language relationship, Persian Men pronoun, Turkish Ben pronoun, areal linguisti