URMİYE AĞIZLARI İLE DOĞU GRUBU AĞIZLARINDA ORTAK FONETİK VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLER ÜZERİNE
(THE COMMON PHONETIC AND MORPHOLOJIC CHARACTERISTICS BETWEEN THE DIALECTS OF URMIYE AND EAST GROUP
)
|
Yazar
|
:
Talip Doğan
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2011
|
|
Sayı |
:
30
|
|
Sayfa |
:
107-122
|
Özet
Siyasi sınırlar ile dillerin sınırları birbiriyle örtüşmemektedir. Dolayısıyla, Oğuz Türkçesinin sınırları da, onun kullanıldığı siyasi sınırlara göre ifade edilemez. Tarih boyunca Oğuz Türkleri, çok çeşitli siyasi dairelere dâhil olmuşlardır. Fakat bu değişiklik, Oğuz Türkçesini çok fazla etkilememiştir. Oğuz Türkçesi için, bilim adamları tarafından yapılan sınıflandırmalar da bize bunu açıkça göstermektedir. Güney Azerbaycan sahasında kullanılan Oğuz Türkçesi, Türkolojinin hâlâ önemli meçhullerindendir. Oğuz Türkçesinin sınırlarını belirleyebilmek için bu bölgedeki çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Buradan hareketle, Güney Azerbaycan’ın batısıyla ülkemizin doğu sınırının birleştiği Urmiye bölgesindeki Türk ağızlarının önemi ortaya çıkmaktadır. Urmiye ağızlarının özellikleri, Türkiye Türkçesi ağızlarından Doğu Grubu ağızlarıyla birçok açıdan ortaklık teşkil etmektedir. Örnek olarak géderığ, élerıx, éşitmişıx vb. fiil çekimlerinde ek ünlüsündeki kalınlaşmadan dolayı kalınlık-incelik uyumunun bozulması; Arapça ve Farsça kökenli kelimelerin ağırlıklı olarak incelme yönünde değişerek kalınlık-incelik uyumuna girmesi; biyügün, eger, sevdigim vb. kelimelerinde ön damak g ünsüzünün iki ünlü arasında korunması gibi...<
Anahtar Kelimeler
Ağız, Oğuz Türkçesi, Doğu Grubu ağızları, Urmiye ağızları, dil sınırları.
Abstract
The political and language boundaries don’t match up with each other. So, the boundaries of Oghuz Turkish can’t be expressed according to the political boundaries it has been used. Throughout the history, Oghuz Turks got involved in several political circles. However, these changes didn’t affect the Oghuz Turkish much. The classifications of the Oghuz Turkish made by the scientists have shown it clearly. Oghuz Turkish used in the South Azerbaijan field is still among the important unknowns of Turkology. To identify the boundaries of Oghuz Turkish, we need the studies about this field. Thus, the importance of Turkish dialects in Urmiye region between the West of South Azerbaijan and the East boundary of Turkey has been coming up. The characteristics of Urmiye dialects constitute a great variety of uniformity with the East group dialects of Turkish dialects. For example, palatal harmony is off because of the velarisation affix vowel in conjugation like géderığ, élerıx, éşitmişıx etc.; Arabic and Persian words change according to palatalisation and become harmonically palatal; hard palate g consonant in biyügün, eger, sevdigim etc. words is saved between the two vowels…<
Keywords
Dialect, Oghuz Turkish, East group dialects, Urmiye dialects, language boundaries.