KAZAN TATAR AĞIZLARINDA GİYİM KUŞAM ADLARI
(CLOTHING NAMES IN KAZAN TATAR SUBDIALECTS
)
|
Yazar
|
:
Hülya GÖKÇE
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
79
|
|
Sayfa |
:
701-740
|
Özet
Giyim kuşam, maddi kültürün bir ögesi olarak baştan ayağa kadar giyilenlerin tamamını içermektedir. Başlangıçta ilkel toplumlarda korunma içgüdüsüyle ortaya çıkan giysi kullanımı modern toplumlarda estetik kaygılarla beraber gelişmiş, değişmiş ve zenginleşmiştir. Milletlerin tarihî, kültürel ve sosyal bağlarına dair pek çok özelliği bünyesinde taşıyan giyim kuşam, toplumların kültürel somut miraslarının önemli bir parçasını oluşturur. Giyim kuşam kültürünün zengin söz varlığı, dil araştırmalarının önemli konuları arasında yer alır. Giyim ve kuşam adları bir dilin konuşulduğu dil sahasında en ücra bölgelerde bile kendine özgü farklı kullanımlarla çeşitlilik gösterir. Ağızlardaki mevcut durumunun tespiti o dilin söz varlığının zenginliğinin de ortaya konulmasını sağlar. Bu makalede, Kazan Tatar ağızlarındaki giyim kuşam adları incelenmiştir. Kazan Tatar ağızlarındaki giyim kuşam adları, Tatar Tĩlĩnĩŋ Zur Dialektologik Süzlĩgĩ (Kazan, 2009) ve Tatar Ḫalık Söyleşlerĩ (Kazan, 2008) adlı eserler taranarak tespit edilmiştir. Bu kelimeler, vücutta giyildikleri yere göre başa ve boyna, ele, ayağa, vücudun üst ve alt kısmına, içe giyilenlerle ilgili giyim kuşam adları, tamamlayıcı süs ve takı adları, giyim kuşamda kullanılan malzemelerle ilgili adlar ve giyim kuşam kültürüyle ilgili diğer adlar şeklinde sınıflandırılmıştır. Adlardan seçili örneklerde kısmen yapı ve köken incelemesi yapılmıştır. Ağızlardaki giyim kuşamla ilgili zengin söz varlığının incelenmesiyle alan araştırmacılarına katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Giyim Kuşam Adları, Kazan Tatar Ağızları, Söz Varlığı, Giyim Kuşam Kültürü, Giysi Türleri.
Abstract
Clothing includes all those worn from head to toe as an element of material culture. The use of clothing, which initially emerged with the instinct of protection in primitive societies, has developed, changed and enriched with aesthetic concerns in modern societies. Clothing, which contains many features of the historical, cultural and social ties of nations, constitutes an important part of the cultural and tangible heritage of societies. The rich vocabulary of clothing culture is among the important subjects of language studies. Clothing names vary in the language field where a language is spoken, even in the most remote regions, with their own different uses. The determination of the current situation in the subdialects also enables the richness of the vocabulary of that language to be revealed. In this study, the names of clothing in Kazan Tatar subdialects were examined. Clothing names in Kazan Tatar subdialects were determined by scanning the works named Tatar Tĩlĩnĩŋ Zur Dialektologik Süzlĩgĩ (Kazan, 2009) and Tatar Ḫalık Söyleşlerĩ (Kazan, 2008). These words are classified according to the place they are worn on the body as names of clothing related to the head and neck, hand, foot, upper and lower parts of the body, underwear, complementary ornaments and jewelry, names related to the materials used in clothing and other names related to clothing culture. A partial structure and origin analysis has been made with selected examples from the names. It is aimed to contribute to field researchers by examining the rich vocabulary related to clothing in subdialects.
Keywords
Names of Clothing, Kazan Tatar Subdialects, Vocabulary, Clothing Culture, Types of Clothing.