Folklorlaşan Ritual-Mistik Xarakterli Şəbih Teatrı
(The Shabih Theater With Its Folklorized Religious-Mystic Character
)
|
Yazar
|
:
Fuzuli Bayat
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
76
|
|
Sayfa |
:
1217-1232
|
Özet
Bin yıllardır devam edegelen Taziyeler, Şebih halk tiyatrosu, hatırlamalar, Kerbela olayını canlı tutmak içindir. Şebih Kerbela’dan çok çok önceler var olan ritüel-mitolojik dünyamızın dini-mistik lay üzerine aktarılması, ritüelin yeni formda, yeni mazmunda yaşatılmasıdır. Sahnenin dekorasyonu, oyuncularla seyircilerin karşılıklı metin yaratma çabaları Şebihin tiyatro performansının özellikleridir. Şebih oyunu hem şekli hem de anlamı bakımından dini karakterli olmasına bakmaksızın halk tiyatrosunun tüm unsurlarını kendinde barındırmaktadır. Bu bakımdan Şebih modern tiyatro anlayışının öncülüdür. Kendine özgü dramaturjisi ve tiyatro anlayışı olan Şebihlerin en belli olanı Kerbela olayını konu alanıdır. Şebihlerin genel konusu Hz.Ali’nin üçüncü oğlu İmam Hüseyin’in dinin ahlakini, maneviyatını bozan, hilafeti zorla ele geçiren Müaviye’nin oğlu Yezid’e karşı hem silahlı hem de manevi cihadıdır. Kerbela folklorunun en geniş yayılan türü olan Şebih oyunları sade olduğu kadar zengin, basit olduğu kadar da mükemmel olay örgüsüne, teatral özelliğe sahibdir.
Şebih tiyatrosu ile bağlı bu yazıda Şebihin ritüel taraflarının oyunun yapısındaki rolü, sembolizmi ve işlevi araştırma konusu olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Şebih tiyatrosu, Dini-ritüel semboller, Dini-mistik oyun, Çağdaş tiyatro
Abstract
Condolences, Shabih folk theater, and remembrances, which have been going on for thousands of years, are to keep Karbala alive. The transfer of our ritual-mythological world, which existed long before the Shabih Karbala, to the religious-mystical lay, is to keep the ritual alive in a new form and with new content. The decoration of the stage and the mutual efforts of the actors and the audience to create a text are the characteristics of Şebih's theatrical performance. Regardless of its religious character in terms of both form and meaning, the Şebih play includes all the elements of folk theater. In this respect, Şebih is the pioneer of modern theater. The most obvious of the Shabihs, who have a unique dramaturgy and understanding of theater, is the subject area of the Karbala event. The general subject of the Shabihs is the armed and spiritual jihad of Imam Husayn, the third son of Hazrat Ali, against Yazid, son of Muawiya, who corrupted the morality and spirituality of religion and seized the caliphate by force. Shabih plays, which are the most widely spread genre of Karbala folklore, are rich as well as plain, have a perfect plot and theatrical character as well as simple.
In this article, which is connected with the Shabih theater, the role, symbolism, and function of the ritual aspects of the Shabih in the structure of the play have been the subject of research
Keywords
Shabih theatre, Religious-ritual symbols, Religious-mystical play, Contemporary theater