18. Yüzyılda Gürcistan’da Derlenen Gürcüce-Türkçe Okuma Kitabı
(Georgian-Turkish Reading Book Compiled in Georgia in 18th Century
)
|
Yazar
|
:
Sergi CİKİA
|
Çeviren
Sergi CİKİA (çev. İlyas ÜSTÜNYER)
|
|
Türü |
:
Çeviri
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
72
|
|
Sayfa |
:
1117-1131
|
Özet
Gürcistan’ın Türk dünyası ile ilişkileri kadim dönemlere dayanmaktadır. Asırlar boyunca süren ilişkiler Gürcü kültürü, dili ile Türk dünyasının kültürleri ve dilleri arasındaki ilişkileri de koşullaşmıştır. Bu ilişkilerin görüldüğü alanlardan birisi de Gürcistan’da Türkçe öğrenimi ve öğretimi sahasıdır. Türkçe öğretim ve öğrenimin hangi kaynaklardan yapıldığı merak konusudur. İş bu makale Türkçe öğretimi adına 18. yüzyılda Gürcistan’da derlenen el yazması Gürcüce-Türkçe Okuma Kitabı’nın tanıtımını ve kitaptaki bazı fonetik, leksikolojik olguların Gürcüce’de nasıl karşılandıkları üzerinde durmaktadır. Karşılaştırmalı, tarihî dilbilim metoduyla incelenen el yazmasına değinen Gürcü kaynakları tespit edilerek el yazmasına ait veriler karşılaştırılmıştır. El yazmasındaki Yunanca mektuptan eserin [Güney] Kıbrıs’tan Gürcistan’a gelip Vardzia’ya yerleşen ve yaşamını burada sürdüren İoakime Protosingelos’un yazmış olabileceği tahmin edilmektedir. Gürcüce Mhedruli alfabesi ile yazılan eserin 18. Yüzyılın 1780-1790 yılları arasında kaleme alındığı tespit edilmiştir. Ayrca, Türkçe kelimeler Gürcüce’ye çevrilirken hangi fonetik kaidelerden hareket edilmiş olacağı saptanmıştır. Makalenin bulguları Türkçe-Gürcüce- ilişkilerine ve Gürcistan’da Türkçe öğretim tarihine ışık tutacaktır.
Anahtar Kelimeler
Gürcistan’da Türkçe öğretimi, Türk dil tarihi, Gürcü alfabeli Türkçe metinler, Türkçe-Gürcüce dilbilimsel ilişkiler.
Abstract
Georgia's relationship with the Turkish world dates back to ancient times. Relationships that have lasted for centuries have also conditioned the relations between Georgian culture and language and the cultures and languages of the Turkish world. One of the areas where these relations are seen is the field of Turkish learning and teaching in Georgia. It is a matter of curiosity from which sources teaching and learning Turkish is made. This article focuses on the introduction of the Georgian-Turkish Reading Book, which was compiled in Georgia in the 18th century for teaching Turkish, and how some phonetic and lexicological facts in the book were received in Georgian. The Georgian sources referring to the manuscript, which was examined with the comparative, historical linguistics method, were determined and the data of the manuscript were compared. From the Greek letter in the manuscript, it is estimated that the work may have been written by Ioakime Protosingelos, who came to Georgia from [Southern] Cyprus and settled in Vardzia and lived there. t was concluded that the work written in Georgian Mhedruli alphabet was written between 1780-1790 in the 18th century. In addition, it has been determined which phonetic bases will be used when translating Turkish words into Georgian. The findings of the article will shed light on the relations between Turkish-Georgian languages and the history of Turkish teaching in Georgia.
Keywords
Turkish teaching in Georgia, history of Turkish language, Turkish texts with the Georgian letters, G