Toplumsal Bellekte Sürgün: Ahıska Türkleri Örneği
(Exile in Collective Memory: The Case of the Ahıska Turks
)
|
Yazar
|
:
Nedime Aslı Şirin
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
71
|
|
Sayfa |
:
671-688
|
Özet
Toplumsal ve siyasal koşulların yarattığı baskı neticesinde kimlik ve kültürlerini yitirme tehlikesiyle karşı karşıya kalan toplulukların kendi istekleriyle başka bir yere temelli yerleştirilmeleri ya da devletin izlediği resmi siyaset çerçevesinde kişilerin grup ve topluluk halinde yaşadıkları yerlerden alınarak başka bir bölgeye yerleştirilmeleri şeklinde tanımlanabilen sürgüne verilecek örnekler arasında II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Stalin tarafından günümüz dünyasında vatansız halklar arasında yer alan Ahıska Türkleri’nin Orta Asya’ya sürgün edilmesi bulunmaktadır.
Bu makalede, 1944 yılının Kasım ayında Ahıska Türkleri’nin sürgün edilişi, yolculuk sırasında yaşadıkları, çoğunluğun yerleştirildiği Özbekistan’da nasıl bir hayat geçirdikleri ele alınmaktadır. Ahıskalılar’ın sürgün deneyimi, 1989 Bulgaristan göçmenleri ile Ahıska Türkleri’nin Türkiye’ye göçleri ve uyum süreçlerinin karşılaştırıldığı niteliksel araştırma kapsamında Kocaeli, İstanbul ve Bursa’da gerçekleştirilen alan araştırması verilerine dayanılarak ele alınmaktadır. Bildirinin ilk bölümünde sürgünün kavramsal bir değerlendirmesi yapılmakta, ikinci bölümde ise alan araştırmasının yapıldığı şehirlerde yaşayan Ahıska Türkleri’nin bir bölümünün 1944-1989 döneminde Özbekistan’daki sürgün deneyimi, kendi anlatılarına dayanılarak aktarılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ahıska Türkleri, Özbekistan, Sovyetler Birliği, sürgün
Abstract
Exile is the state of being barred from a person’s or people’s home (native city or country), typically for political or punitive reasons. An example that can be given to exile is from the Soviet Union during the World War II. As one of today’s stateless peoples, the Ahıska Turks were sent to exile to Central Asia by the Soviet leader Stalin.
This article examines the exile of Ahıska Turks in November 1944. The exile includes the journey to Central Asia and the life they had there, particularly in Uzbekistan. The examination is based on a qualitative research titled “Göç ve Sonrası: Ahıska Türkleri ile Bulgaristan Türkleri’nin Türkiye’ye Göçü ve Uyum Süreçlerinin Karşılaştırılması” that was carried out in four cities of Turkey - İstanbul, Bursa, Kocaeli and Tekirdağ - but the data for the present paper is gathered from the in-depth interviews conducted in İstanbul, Bursa and Kocaeli. The article is composed of two parts. The first part is a conceptualisation of exile while in the second part the focus is on Ahıska Turks’ experience of exile in Uzbekistan.
Keywords
Ahıska Turks, exile, Soviet Union, Uzbekistan