Lev Nikolayeviç Tolstoy ve Türkiye: Türk Edebiyatına Etkisi
(Lev Nikolayevich Tolstoy and Turkey: His Influence on Turkish Literature
)
|
Yazar
|
:
A. İ. ŞİFMAN
|
Çeviren
İlyas ÜSTÜNYER
|
|
Türü |
:
Çeviri
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
69
|
|
Sayfa |
:
219-235
|
Özet
L. N. Tolstoy (1828-1910) ilk gençlik yıllarında Arap-Türk edebiyatlarını gelecekteki uzmanlık alanı olarak seçti. 1844’de Kazan Üniversitesi’nin Arap-Türk Edebiyatları Bölümü’nü kazandı. Türkçe, onda Türk kültürüne karşı ilgi uyandırdı. [18]60’larda Muhammed adlı bir kitapçık yayınladı. Bu kitapçıkta Türklerin yaşamlarından da bahsetti. 1878’deki Türk-Rus savaşında esir düşen ve Tula’ya götürülen Türkleri ziyaret etti ve onlarla Türk kültürü hakkında sohbetler etti. Türklere esir düşen ve sonra Rusya’ya dönen köylülerle de Türklerin yaşam şekilleri, ahlakî yapıları üzerine konuşmalar yaptı. Tolstoy, 1881’de Türkiye’ye gelen ve onun eserlerini Türkçeye çevirmek isteyen Olga Lebedeva ile mektuplaştı. Lebedeva’dan Türkiye hakkında bilgiler aldı. Türk kültürü ve yaşam şekline dair değişik kaynaklardan öğrendiklerini Rusça Okuma Kitapları, Okuma Çemberi, Her Güne Dair Bilge Sözler, Hayat Yolu vd. eserlerine dahil etti. 1900’ün başlarında Türk yazarlarla ve basın temsilcileri ile mektuplaşarak onlara eserlerinde önemsemeleri gereken konular hakkında tavsiyelerde bulundu. Tolstoy’un eserlerini Baha Tevfik, Raif Necdet, Vahdet Gültekin, Nazım Hikmet, Zeki Baştımar, Leyla Soykut, Erol Güney, Hasan Ali Ediz gibi Türk edebiyatının seçkin temsilcileri Türkçeye çevirdi. Reşat Nuri Güntekin, İsmail Habib, Halit Fahri Ozansoy, Sabahattin Ali, Suat Derviş vb. Türk edebiyatçıları Tolstoy’dan etkilendiklerini belirttiler.
Anahtar Kelimeler
Tolstoy’un Türkçe’de eserleri, çevirmenleri, Türk yazarlarla mektuplaşması, Türk edebiyatına etkisi.
Abstract
In his youth years L. N. Tolstoy chose Arabic-Turkish literature as his future specialty. He enrolled in the Department of Arabic-Turkish Literature at Kazan University. In 1860’s he published a booklet called Muhammed. He spoke of the lives of the Turks in this booklet. Tolstoy visited Turks in Tula who were taken captive to the Russians in the 1878 Turkish-Russian war and talked to them about Turkish culture. He also talked to the Russian villagers who were captured by the Turks and then later returned to Russia about the life and moral structures of the Turks. Tolstoy corresponded with the translator Olga Lebedeva who came to Turkey in 1881. She wanted to translate Tolstoy’s works into Turkish language. Tolstoy received information about Turkey from her. Tolstoy reflected the gained information the lifestyle of Turks and Turkish culture in his works like Russian Reading Books, Reading Circle, Life Path etc. In the early 1900’s Tolstoy started correspondences with Turkish writers. Turkish writers such as Baha Tevfik, Raif Necdet, Vahdet Gültekin, Nazım Hikmet, Zeki Baştimar etc. translated Tolstoy’s works into Turkish. Like Reşat Nuri Güntekin, Halit Fahri Ozansoy, Sabahattin Ali confessed that Tolstoy had a profound impact on them.
Keywords
L. N. Tolstoy’s works in Turkish, his translators, correspondence with the Turkish writers, influenc