İnebolu Kent Merkezindeki Tarihî Kamu Yapıları (1850-1920)
(Historical Public Buildings in the City Center of Inebolu (1850-1920)
)
|
Yazar
|
:
Hatice Çopur
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
69
|
|
Sayfa |
:
121-142
|
Özet
Kastamonu iline bağlı İnebolu ilçesi, Karadeniz kıyısında stratejik öneme sahip bir liman kentidir. İnebolu, Anadolu’yu Karadeniz’e bağlayan en yakın liman olma özelliği sayesinde, Osmanlı Devleti’nin XVIII. yüzyıldan itibaren Karadeniz üzerinden artan ticari faaliyetlerinde aktif rol almıştır. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin idari yapısında yaşanan değişim ve dönüşümler paralelinde gelişen İnebolu Liman’ındaki ticari faaliyetler, beraberinde pek çok kamu kurum ve kuruluşunun doğmasını sağlamıştır.
Bu çalışmada, İnebolu ilçe merkezinde 1850-1920 yılları arasında inşa edilen kamu yapıları oluşumlarına etki eden faktörler, mimari özellikleri, günümüze kadar geçirdikleri onarımlar ile çağdaş ve işlevsel özellikleri açısından benzer yapılarla karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Arşiv belgeleri, çizim ve fotoğraflarla desteklenerek incelenen tarihi kamu yapıları, günümüze ulaşabilenler ve ulaşamayanlar olarak iki grupta ele alınmıştır. Günümüze ulaşabilenler; askerlik şubesi, banka ve liman başkanlığı binasıdır. Günümüze ulaşamayanlar; iki jandarma karakol binası, hastane, hükümet konağı, hapishane, gümrük müdürlüğü binası ile telgraf ve posta binasıdır. 1850 sonrası yaşanan büyük yangınların ardından, ızgara planlı olarak tasarlanan İnebolu’da kamu yapıların şekillenmesinde; dönem üslupları, yöresel malzeme ve üsluplar ile yeni imar yasaları etkili olmuştur. İnebolu ilçesi, fiziksel dokusu ve bu dokuyu oluşturan mimarlık eserleri ile XIX. yüzyıl Osmanlı mimarisi ve Türk şehirciliğinin karakteristik özelliklerini taşıyan nadir şehirlerden biridir.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı, İnebolu, Liman Kentleri, Kamu Mimarisi.
Abstract
Inebolu district of Kastamonu province is a strategically important port city on the Black Sea coast. The commercial activities in İnebolu Port, which developed in parallel with the changes and transformations in the administrative structure of the Ottoman Empire in the XIX. century, led to the birth of many public institutions and organizations.
In this study, the factors affecting the formation of public buildings built between the years 1850-1920 in Inebolu district center, their architectural features, the repairs they have undergone until today, and their contemporary and functional features are compared with similar buildings. Archive documents, historical public buildings, which are analyzed with the support of drawings and photographs, are discussed in two groups as those that can survive and those that could not. Those who can reach today; military branch, bank and port presidency building. Those who could not reach today; two gendarmerie station buildings, hospital, government house, prison, customs office building and telegraph and post office. In the shaping of public buildings in İnebolu, which was designed as a grid plan after the great fires after 1850; period styles, local materials and styles, and new zoning laws have been effective.
Keywords
Ottoman, İnebolu, Port Cities, Public Architecture.