Emperyalizmin Gölgesinde Libya Sorunu
(Libya Problem in the Shadow of Imperializm
)
|
Yazar
|
:
Selçuk Duman
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
66
|
|
Sayfa |
:
301-319
|
Özet
Kuzey Afrika’da Akdeniz kıyısında bulunan Libya, zengin-kaliteli petrol rezervleri, stratejik konumu ve aşiretlere dayalı sosyal yapısı dolayısı ile emperyal ülkelerin her zaman hedefinde olmuştur. Özellikle Avrupa’ya Akdeniz üzerinden komşu olması onun sömürge alanı olmasını kolaylaştırmıştır.
7. yüzyılda Araplar tarafından işgal edilen Libya, 1552 yılında Osmanlı Türk İmparatorluğunun hakimiyeti altına girmiş ve 1912 yılına kadar Türk hakimiyeti altında kalmıştır. II. Dünya savaşına kadar İtalya’nın mandater yönetiminde kalan Libya, II. Dünya savaşından sonra Fransa ve Birleşik Krallığın kontrolüne bırakılmıştır.
1951 yılında bağımsızlığını kazanmış ancak gerek 1951-1969 Kral İdris dönemi gerekse 1969-2011 Muammer Kaddafi döneminde, emperyal ülkelerin her zaman uğraştığı ülke olmaya devam etmiştir.
2011 yılında yapılan NATO operasyonu da aslında emperyal ülkelerin birbirleri arasında anlaşamamalarının bir sonucu olarak gerçekleşmiştir. Bu nedenle NATO operasyonu sonrası Libya’da birleşik bir siyasal organizasyon oluşturulamamıştır.
Libya’da ortaya çıkan bu çatışmalı yapı; Libya’da Rusya Federasyonu ve Türkiye gibi yeni aktörlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ancak bu iki ülkenin Libya’da birleşik bir siyasal organizasyonun ortaya çıkmasına yeterli olmayacağı, tam tersine Libya sorununun küresel bir ölçekte ele alınmasına neden olduğu bir gerçektir.
Biz de bu çalışmamızda; öncelikle emperyalizmi girişte tanımladıktan sonra Libya sorununu çok boyutlu anlatıp, çözüm süreçleri ve günümüze kadar gelişen olayları Libya ile ilgili tüm tarafların yaklaşımları çerçevesinde ve kaynaklar ölçüsünde, akademik bir yaklaşımla ortaya koyduk.
Anahtar Kelimeler
Libya, Türkiye, Rusya, İtalya, Fransa, Hafter, Sarraj
Abstract
Libya, located on the Mediterranean coast in North Africa, due to its rich-quality oil reserves, strategic location and social structure based on tribes, has always been the target of imperial countries. Especially, being neighbors to Europe via the Mediterranean has made it easier for Libya to become a colonial area.
Libya, occupied by the Arabs in the 7th century came under the domination of the Ottoman Turkish Empire in 1552 and remained under Turkish domination until 1912. Libya, which remained under the mandate of Italy until the Second World War was left to the control of France and the United Kingdom after the Second World War.
Although Libya gained its independence in 1951, it continued to be the country that imperial countries have always deal twith both during the 1951-1969 King Idris period and in the 1969-2011 Muammar Gaddafi period.
The NATO operation carried out in 2011 was a result of the imperial countries disagreements between each other. For this reason, a united political organization could not be established in Libya after the NATO operation.
This conflictual structure formed in Libya; In the country, it has led to the emergence of new actors such as Russia and Turkey. However, it is a fact that these two countries will not be sufficient for the emergence of a united political organization in Libya and on the contrary, the Libya problem is addressed on a global scale.
In this study; firstly, we defined imperialism in the introduction, and then explained the problem of Libya in a multi-dimensional way, and put forward the solution processes and the events that have developed up to now, within the framework of the approaches of all parties related to Libya and with an academic approach.
Keywords
Libya, Turkey, Russia, Italy, France, Haftar, Sarraj