Kutadgu Bilig’de Semboller Üzerinden Budist Etki
(Budist Effect on Symbols in Kutadgu Bilig
)
|
Yazar
|
:
Hacer Tokyürek
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
65
|
|
Sayfa |
:
203-216
|
Özet
İlk İslami dönem eserlerinden olan Kutadgu Bilig sembolik ifadelerle oluşturulmuş alegorik bir eserdir. Eserdeki en önemli semboller de dört ana kahraman olan Küntogdı, Aytoldı, Ögdilmiş ve Odgurmış’tır. Bu kahramanlar göz önünde bulundurulduğunda görülecektir ki pek çok kültür, dil ve din etkileşimi onlar ya da kullandıkları eşyalar üzerinden verilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Kutadgu Bilig ilk Türk-İslami dönem eseri olmakla birlikte, eserdeki satır altları tam olarak incelendiğinde başka milletlerin ve dinlerin kalıntılarıyla karşılaşmak mümkündür. Bu din kalıntılardan biri de Budizm’dir. Budizm’in Türkler arasında ne zaman yayılmaya başladığı tam olarak bilinmemekle birlikte Budist etki 9. yüzyılda daha yoğun bir şekilde kendini göstermeye başlamış ve Uygurların tamamının Müslümanlığa dâhil olduğu 13-14. yüzyıla kadar devam etmiştir. Kutadgu Bilig’in yazıldığı coğrafya incelendiğinde görülür ki bu coğrafyada farklı dinler bir arada yaşamış ve pek çok eser de burada paralel olarak yani hem Budist hem de İslami olarak yazılmıştır.
Bu çalışmada, Kutadgu Bilig’de yer alan Budist semboller üzerine bir inceleme yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kutadgu Bilig, sembolizm, Budizm.
Abstract
Kutadgu Bilig, one of the first Islamic period works, is an allegorical work created with symbolic expressions. The most important symbols in the work are Küntogdı, Aytoldı, Ögdilmis and Odgurmıs, which are the four main heroes. When these heroes are considered, it will be seen that many cultural, language and religion interactions have been tried to be given through them or the items they use. In this context, although Kutadgu Bilig is the first Turkish-Islamic period work, it is possible to encounter the remnants of other nations and religions when the sub-lines in the work are examined in full. One of these religions is Buddhism. Although it is not known exactly when Buddhism started to spread among Turks, the Buddhist influence started to show itself more intensively in the 9th century and it continued until the 13-14 century when all the Uighurs were included in Islam. When the geography in which Kutadgu Bilig was written is examined, it is seen that different religions lived together in this geography and many works were written here in parallel, both Buddhist and Islamic.
In this study, an investigation will be made on the Buddhist symbols in Kutadgu Bilig.
Keywords
Kutadgu Bilig, symbolism, Buddhism.