Divân-ı Hikmet’in Ses Uyumu Üzerine (Kökşetav Nüshası)
(On the Adaptation of the Divân-ı Hikmet (Kökşetav Copy)
)
|
Yazar
|
:
Senbek UTEBEKOV
Ali Akar
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
|
Sayı |
:
65
|
|
Sayfa |
:
217-233
|
Özet
Ses uyumsuzluğu, Çağatay Türkçesi ve çağdaş Karluk lehçelerinin en önemli fonetik sorunlarından biridir. Divân-ı Hikmet’in Kökşetav (Kazakistan) nüshasının ses uyumuna baktığımızda da çeşitli kelime ve ekler arasında sağlam bir uyum olmadığı görülmektedir. Makalede, söz konusu metnin ses uyumu ele alınmıştır. Bazı ses olayları, bazı ses değişmelerinden kaynaklanan kelime kökü ve gövde içindeki ses uyumsuzlukları incelenmiştir. Ses uyumunu bozan elliye yaklaşık ek tespit edilmiştir. Ses uyumunun dışında kalan bazı ekler tek tük, bazılar ise birçok örnekte karşımıza çıkmaktadır. Bu eklerin birkaçı Eski Türkçede de ses uyumuna uymamaktaydı. Birçok ek ise çeşitli nedenlerden dolayı ses değişmesine uğramıştır. Bu yüzden de bazı durumlarda bu ekler ses uyumunun bozulmasına sebep olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Divan- Hikmet, Kökşetav Nüshası, Ses uyumu
Abstract
The incompatibility of sounds is one of the most important issues regarding Çağatay Turkish and contemporary Karluk dialects. When we look at the sound harmony of the Kökşetav (Kazakhstan) copy of Divân-ı Hikmet, it is seen that there is no sound harmony between various words and suffixes. In the article, the sound harmony of the text in question is discussed. Some sound issues, word stem due to some sound changes and sound mismatches in the body have been investigated. Fifty appendages were found, which disrupted the sound harmony. Some of the appendices, that are outside of the sound harmony, are sporadic, while others appear in many examples. Several of these suffixes did not comply with the sound harmony in Old Turkish. Many supplements have undergone changes for various reasons. Therefore, in some cases, these annexes have caused to the distortion of the sound harmony.
Keywords
Divan- Hikmet, Kokshetav Copy, Sound harmony