Rus Kişiadbiliminde Yeni Bir Adlandırma Sistemi: Sovyet Ekolü
(A New Naming System in Russian Antroponymy: The Soviet Ecole
)
|
Yazar
|
:
Şekip Aktay
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
64
|
|
Sayfa |
:
629-645
|
Özet
Kişi adları, halkların geleneklerini, millî-kültürel değerlerini yansıtan, kadim dönemde ortaya çıkmış önemli kültürel kodlardır. Bunlar, bir milletin yaşam biçiminden ipuçları vererek, o toplumun dinî ve siyasî görüşü hakkında fikir edinmemizi sağlar. Her milletin kendine özgü ad verme geleneği vardır. Bu geleneğin Ruslarda, Türk geleneklerine nispeten farklı düzlemlerde geliştiği gözlenir. Münferit istisnalar dışında, tüm resmî Rus kişi adları kilise Slav kaynaklı, dolayısıyla Bizans-Yunan kökenlidir. XIX. yüzyılın sonlarına kadar yeni doğan çocuklara verilecek isimler, Ortodoks kilisesi kanonları çerçevesinde belirlenmiştir. 1905 yılında kilise bu ayrıcalığını yitirmeye başlar. Ekim Devrimi’yle (1917) birlikte çocuğa ad verme konusundaki kısıtlama kaldırılır. Ülkede sosyalist rejim hayata geçirildikten sonra yeni Sovyet insanının taşıyacağı adların da tamamen yeni ve devlet ideolojisine uygun olması istenerek, bu doğrultuda girişimlerde bulunulur. Devrimi müteakip, özellikle 1920’li ve 30’lu yıllar, Rusça söz varlığına devrimi yansıtan çok sayıda yeni türetilmiş ve/veya yabancı dillerden alınmış şahıs adlarının girdiği yeni bir dönemdir. Bu çalışmada Sovyetlere özgü bu yeni kişi adlarının tarihsel, tematik, semantik ve morfolojik açıdan incelenmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Rus Antroponimleri, Sovyet Dönemi Kişi Adları, Kişiadbilim, Ruslarda Ad Verme.
Abstract
Having appeared in ancient eras, personal names are significant cultural codes which reflect the traditions and national-cultural values of the communities. These names, giving some clues about the life style of a nation, provide us with an idea about religious and political views of that community. Each nation has its own typical naming tradition. This tradition has developed in a different direction in Russia in comparison with Turkic customs. Except individual exceptions, all official Russian personal names are based on church Slavic canon, so they have Byzantium-Ancient Greek origins. Till the end of the 19th century, given names to the new-born babies were determined within the frame of Orthodox church canon. In 1905 the church started to lose its privilege. Limitation for name-giving was removed with the October Revolution (1917). Right after socialist regime was actualized in the country, the names to be given to the Soviet citizens were requested to be exactly new and convenient to the official ideology, so the government took important steps in this direction. Following the revolution, the duration between 1920s and 1930s was a new period in which a great number of newly-derived and lexically-borrowed personal names entered Russian vocabulary. In this paper, it is aimed to study historical, thematic, semantical and morphological aspects of these new personal names specific to the Soviets.
Keywords
Russian antroponyms, Soviet Period personal names, Antroponymy, Name-giving in Russian.