Sözlük Birim Bir Unsur Olarak Türkçede Organ Adlarına Dayalı Ölçü Adları
(Glossary Unit Names Based on Organ Names in Turkish as an Element of Meter
)
|
Yazar
|
:
Salim KÜÇÜK
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
64
|
|
Sayfa |
:
647-669
|
Özet
Sözlük bilimde ‘madde başı’ olarak da tanımlanan ve leksik bir unsur olan sözlük birimler her dilde farklı bir yapı ve nitelik taşır. Sözlük birimler, isim, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem ve fiillerden veya kelime gruplarından yani söz ve söz öbeklerinden oluşur. Akrabalık adları, renk adları, atasözleri, kalıp sözler, ad aktarmaları, çeviri unsurlar, alıntı sözcükler, terimler, atasözleri ve deyimler gibi söz varlığını zenginleştirici unsurlardan biri de o dildeki ölçü adlarıdır.
Eski Türkçeden günümüze Tarihî Türk lehçeleri ve ağız sözlüklerindeki ölçü adlarını sözlük birim olarak incelemeyi, yapı, anlam, köken ve kültürel özelliklerini belirlemeyi amaçlayan bu çalışmada geçmişten günümüze kültürel bir unsur olan ve zaman içerisinde değişime uğrayan miktar, ağırlık, uzunluk ve alan ölçü adları üzerinde durulmuştur.
Tarihî Türk lehçelerine ait söz varlığının da dikkate alındığı çalışmada belirlenen söz varlığı organ adlarına göre gruplandırılmış, söz konusu organla ilgili söz varlığı kendi içerisinde isim ve fiil başlığı altında incelenmiştir. Çalışmada özellikle Türkiye Türkçesi ağızlarının organ adlarına dayalı ölçü birimleri yönünden son derece zengin ve ağızların ölçü adlarına dayalı terimler üretmede oldukça başarılı olduğu görülmüştür. Türkçedeki organ adlarına dayalı ölçü adlarının önemli bir kısmı Türkçe kökenlidir.
Anahtar Kelimeler
Ağız Sözlükleri, Sözlük, Sözlük Birim, Ölçü Adları, Organ Adları
Abstract
The lexical units, which are also defined as ''Lexical Entry'' in lexical science and which are a lexical element, have a different structure and quality in each language. Dictionary units are composed of nouns, adjectives, adverbs, pronouns, prepositions, conjunctions, exclamations and verbs or groups of words, that is words and phrases. One of the elements that enhance the vocabulary, such as kinship names, color names, proverbs, stereotypes, name transfers, translation elements, quoted words, terms, proverbs and idioms, are the names of the meter in that language.
In this study, which aims to examine the names of the units in the historical Turkish dialects and dialect dictionaries as a dictionary unit and to determine the structure, meaning, origin and cultural characteristics from the Old Turkish to the present day, this study focuses on the quantity, weight, length and area meter names that have changed from time to time.
In the study, the vocabulary of historical Turkish dialects was also taken into consideration and the vocabulary determined in the study was grouped according to the organ names and the vocabulary related to the said organ was examined under the name and verb title. In this study it was observed that Turkey Turkish dialects of the organ names based on units of meters in the direction of the extremely rich and extremely successful in terms of producing meter based on the name of the dialect. An important part of the meter names based on organ names in Turkish is Turkish origin.
Keywords
Dialect Dictionaries, Dictionary, Dictionary Unit, Meter Names, Organ Names.