Seri Fiil Yapıları ve Türkçe
(Serial Verb Constructions and Turkish
)
|
Yazar
|
:
Erkan Hirik
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
61
|
|
Sayfa |
:
120-141
|
Özet
Diller kendisini oluşturan iç unsurlarının birbirleriyle olan ilişkilerini bir mekanizma gibi çalıştırarak varlıkları, kavramları ya da bu varlıkların hareketlerini ifade ederler. Bir başka deyişle ses, biçim, kelime ya da söz dizimi çeşitli birlikteliklerle eşgüdümlü biçimde hareket ederek anlamın ortaya çıkmasını sağlarlar. Dilbilgisi dallarının birlikte işlev görmesiyle ortaya çıkmış yapılardan biri de seri fiil yapılarıdır. Seri fiil yapıları, birden fazla fiilin yan yana gelerek ya da tek bir fiilin birden fazla hareketi içererek bütüncül bir bakışla “tek bir olayı” işaretlediği fiilli yapıları ifade etmektedir. Seri fiil yapılarında tek bir fiil içerisinde iki ayrı fiille ifade edilebilen ve doğal olarak gerçekleşen ancak “tek olayı” işaretleyen yapıların yanı sıra en az iki fiilin söz dizimsel olarak bir araya gelmesiyle “tek bir olayı” işaretlemesi önem taşımaktadır.
XIX. yüzyılda yapılan ilk çalışmalarda yalnızca Afrika dillerinde bulunduğu düşünülen seri fiil yapılarının zamanla diğer bilimsel çalışmalarda dünyadaki birçok dilde de yer aldığı görüşü hâkim olmuştur. Türkçede seri fiil yapılarıyla ilgili birtakım çalışmalar mevcuttur.
Bu çalışmada seri fiil yapılarıyla ilgili yapılmış çalışmalarda ortaya koyulan görüşlerden hareketle Türkçede bu yapıların görünümü artzamanlı ve eşzamanlı olarak incelenmiştir. Bununla birlikte Türkçe seri fiil yapılarının özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türkçe, Fiil Serileşmesi, Seri Fiil Yapıları, Söz Dizimi.
Abstract
Languages act as a mechanism of the relations of the internal elements that build up them and express their existence, concepts or movements of these entities. In other words, phonetics, morphology, lexicology or syntax move in a co-ordinated manner with the various associations to provide meaning. One of the structures that emerged as a result of the collaboration of grammar categories is the serial verb structures (SVC). Serial verb structures refer to actual structures in which more than one verb come together or a single verb implies a single event with a single view, including multiple movements mark a single event with a holistic look. Besides the structures which can be expressed in two verbs by a single verb in serial verb structures and which occur naturally but mark the single event, it is important to mark a single event with a syntactic combination of at least two verbs.
In the early studies of the 19th century, it was seen that the serial verb structures, which were thought to be only in African languages, were in many languages around the world in scientific studies. There are a number of studies in Turkish about serial verb structures.
In this study, the structure of SVCs in Turkish is examined synchronically and diachronically, based on the opinions in the studies about the serial verb structures. However, it is aimed to determine the characteristics of Turkish verb structures.
Keywords
Turkish, Verb Serialization, Serial Verb Structures, Syntax.