Ukrayna Gagauzlarından Şair Vasiliy Uzunov’un Hayatı, Şiirleri ve Şiirlerindeki Söz Varlığı
(Ukraine Gagauz Poet Vasiliy Uzunov’s Life and Vocabulary in His Poems
)
|
Yazar
|
:
Bülent Hünerli
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
61
|
|
Sayfa |
:
56-65
|
Özet
Sözlü veya yazılı olsun her yaratılan edebî ürün, o dilin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Günümüzde yaratılan bu ürünler, teknoloji sayesinde daha da çoğalmaktadır. Özellikle dünyada belli bir yeri olan dillere bu süreç büyük fayda getirmektedir. Bununla beraber konuşur sayısı az olan diller için bu süreç her zaman istenildiği gibi gitmemektedir. Çünkü hâkim olan dil hayatın her alanına öylesine yayılmıştır ki değil o dilde kitap basmak, konuşmak bile güç duruma gelmiştir. Genel hatlarıyla benzer bir durumu Ukrayna’daki Gagauz Türkçesinde de görmek mümkündür. Besarabya Gagauzlarının güney kısmını oluşturan Ukrayna Gagauzları, Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla siyasi sınırlarla Moldova’daki Gagauzlardan ayrılmıştır. Ukrayna Gagauzları, Moldova’da yaşayan kardeşleri gibi belli haklara sahip değildir. Moldova Gagauzları ise sahip olduğu haklar ve özerklik sayesinde kültürel ve ekonomik anlamda belli imkânlara sahiptirler. Dolayısıyla Moldova’da Gagauz Türkçesiyle basılan her edebî, bilimsel ve eğitime dönük kitap için maddi ve manevî altyapı mevcuttur. Ukrayna Gagauzlarında bu imkânlar olmadığından anadilleriyle üretilen her yazılı malzeme çok değerlidir. İşte Ukrayna Gagauzlarından olan Vasiliy Uzunov’un şiirlerini bu bağlamda ele almak gerekir. Vasiliy Uzunov, Odessa bölgesinde bulunan Reni ilçesine bağlı Kotlovina (Balboka) köyünde doğmuş bir şairdir. Gençlik yıllarından itibaren şiir yazan şair, özellikle Ezop gibi şiirlerinin büyük bir kısmında kahramanları hayvanlardan seçmiştir. Belki de bu anlamda bu tür şiirler yazan ilk Gagauz şairidir. Yine şairin sosyal konuları işlediği şiirleri de mevcuttur. Çalışmamızda Vasiliy Uzunov’un hayatı, şiirleri ve şiirlerindeki söz varlığı ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler
Gagauz şiiri, Ezop, Ukrayna, tehlikedeki diller
Abstract
Every literary product, whether oral or written, contributes to the development of that language. These products, which are created today, are growing even more thanks to technology. This process brings great benefit, especially to languages which have a certain place in the world. However, this is not always the case for languages with few speeches. Because the dominant language is so pervasive in all areas of life, rather than publishing a book, even speaking has become difficult. It is possible to see a similar situation in Gagauz Turkish in Ukraine. The Gagauz of Ukraine, which forms the southern part of the Gagauz of Bessarabia, with the dissolution of the Soviet Union, it separated from Gagauz in Moldova with political borders. Ukrainian Gagauzis do not have certain rights, such as their brothers in Moldova. On the other hands, The Gagauz of Moldova have certain opportunities in cultural and economic terms thanks to their rights and autonomy. Therefore, every literary, scientific and educational book printed in Gagauz Turkish is available for the material and spiritual infrastructure in Moldova. Since these opportunities are not available in the Ukrainian Gagauz, every written material produced in their mother tongue is very valuable. In this context, the poems of Vasiliy Uzunov, who is one of the Ukrainian Gagauz, must be considered. Vasiliy Uzunov is a poet born in the village of Kotlovina (Balboka) in the district of Reni in the Odessa region. The poet, who wrote poems since his youth, chose the heroes from the animals, especially in a large part of his poems such as Aesop. Perhaps in this sense, he is the first poet to write such poems. There are poems in which the poet handles social issues. In this study, life, poems and vocabulary of Vasiliy Uzunov will be discussed.
Keywords
Gagauz poetry, Aesop, Ukraine, endangered languages.