|
|
Popüler Kültürün Ekonomik Bir Olgusu: Fal
(Fortune Telling: An Economic Concept of Popular Culture
)
|
Yazar
|
:
Gülşah HALICI
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2018
|
|
Sayı |
:
58
|
|
Sayfa |
:
146-159
|
Özet
Varoluşundan beri yaşamını sürdürme ve anlamlandırma doğasına sahip olan insanoğlu, hem kendi iç dünyasında hem de sosyal ilişkilerinde güvende olma, mutlu olma arzusuyla birçok ritüel yapılandırmış ve bu ritüelleri kullanmıştır. Bu ritüellerinden biri de ilkel, antik toplumsal yaşamdan günümüze kadar etkisini ve varlığını sürdüren faldır. Fal, Eski Yunan, Roma, Babil, Mısır, Sümer ve Şamanist Türk kültüründe bireyin çeşitli ihtiyaçları karşılamak için ortaya çıkmış, İslamiyet sonrası Türk kültüründe yeni kisvelere bürünerek yaşamaya devam etmiş, Osmanlı Sarayına girmiştir. Bu bağlamdan hareketle falcılık meslek haline gelmiştir. Fal, günümüzde de gerek sosyal yaşamda gerekse sanal ortamda varlığını ve etkinliğini devam ettiren bir olgudur. Falın popülerleştirilmesi, geniş çevrelere yayılması daha çok tüketilmesini ve ekonomik katma değer üretimini sağlamıştır. Kültürel ürünlerin ekonomik katma değer yaratarak varlıklarını sürdürmeleri gerçeği, falı da ekonomik bir ürün olarak, anlık ve moda halinde tüketilen, alınıp satılan ve pazarlanan bir popüler kültür ürünü haline dönüştürmüştür.
İnsanların merak duyguları ve belirsizlikten kurtulma istekleri fal ve falcıların toplumsal yaşamda itibar kazanmasını sağlamıştır. Dünden bugüne çeşitli kisvelere bürünerek bireylerin büyük bir kısmının zihninde yer bulup yaşayarak günümüze gelen fal geleneği, halk yaşayışının, düşüncesinin dile yansıması sonucunda edebiyatımızda da yer almıştır. Çalışmada fal; “Fal Kavramı, Fal Çeşitleri ve Falcılar”, “Eski Uygarlıklarda Fal”, “İslamiyet Öncesi Türk Kültüründe Fal”, “İslam Dini’nde ve Türk İslam Geleneğinde Fal”, “Sosyal Yaşamda Fal”, “Fala İnanan İnsanların Özellikleri”, “Popüler Kültürde Fal ve Ekonomik Boyutları” başlıkları altında incelenmiştir. Bu araştırmada falın, ilkel, antik ve uygar toplumlarda varlığını sürdürme serüveni ortaya koyularak, günümüzde popüler kültürün ve sanal ortamın kültürel ekonomik bir olgusu olarak, ekonomik katma değer üretimi üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Fal, Falcılık, Sanal Ortam, Popüler Kültür, Kültür Ekonomisi
Abstract
Human, with a nature and desire to survive and to make his life meaningful from the very first day of his existence up to now, has created and used a myriad of rituels to keep his happiness and security both in his inner world and social environment. One of these rituels is fortune-telling, maintaining its effect from the ancient times to date. Fortune-telling, from Ancient Greek to Rome, from Babylon to Ancient Egypt, and Sumer, from post-Islamic Turkish societies to the Ottoman Empire and to modern societies, has widely been used. Even today, people belive in fortune-telling for various purposes both in their social and virtual environments. Thus, due to its large popularity, it was quiet normal that fortune-telling has become an economic activity and a profession in most societies, leading to the production of economic values. In today’s world, most cultural assets and values tend to survive by getting involved in economic activities and creating economic values, and fortune-telling is no different. Thus, it is now an economic good ready to consume, buy and sell.
Curiosity feelings of the human beings and their wish for escaping from the indefineteness caused fortune-telling and fortunetellers to be strong in the social life. Tradition of fortune-telling growed in social life by invading the minds of most of the human beings as it wrapped various garbs from yesterday to today. As a result of folk life and reflection of thoughts to language, today fortune-telling takes place in our art. In this study, fortune-telling is examined under these topics: “Fortune-telling concept, fortune-telling kinds and fortunetellers”, “Fortune-telling in old civilizations”, “Fortune-telling in Turkish culture before Islamism”, “Fortune-telling in Islam and Turkish Islam Traditions”, “Fortune-telling in social life”, Characteristics of human beings who believe in fortune-telling”, “Fortune-telling in popular culture and its economical dimension”. This study deals with the long history of fortune-telling from the ancient times with a focus on its economic value in social and cultural spheres in modern societies.
Keywords
Fortune telling, Virtual Environment, Popular Culture, Cultural Economy
|
|