Osmanlı Sarayında Katledilen Bir Kırım Hanı: İnayet Giray Han
(A Crimean Khan Strangulated in the Ottoman Palace: Inayet Girai Khan
)
|
Yazar
|
:
Yavuz Söylemez
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2017
|
|
Sayı |
:
55
|
|
Sayfa |
:
209-224
|
Özet
Osmanlı padişahı IV. Murat tarafından Kırım'a han olarak tayin edilen İnayet Giray 1635-1637 yıllarında iki yılı aşkın bir süre hanlık tahtında hüküm sürmüştür. Onun oldukça kısa süren saltanat döneminde önemli gelişmeler vuku bulmuştur. İnayet Giray Han Osmanlı padişahına verdiği vaatlerden vazgeçerek bağımsız bir politika yürütmeye çalışmıştır. Bu doğrultuda öncelikle Kırım'ın bütün idaresini ele geçirmek amacıyla Osmanlı Devleti'nin mülkü olan Kefe'ye saldırıp kısa süreliğine de olsa burayı ele geçirmiştir. Akabinde İnayet Giray Han kendisine tâbi olarak gördüğü Bucak havalisini yurt edinen Nogayların Mansuroğlu kabilesi beyi Kantemir Mirza üzerine saldırmıştır. Girişmiş olduğu bu faaliyetler neticesinde IV. Murat tarafından azledilen İnayet Giray padişahın affına mazhar olabilmek için İstanbul'a gelmiş ve padişahın huzuruna çıktığında suçlu bulunarak boğdurulmuştur. Bu çalışmada İnayet Giray Han'ın saltanat dönemini aydınlatmak, Osmanlı Devleti ile Kırım Hanlığı arasındaki münasebetlerin ne surette şekillendiğini göstermek ve Kırım Hanlığı'nın yönetiminde büyük öneme sahip olan kabile aristokrasisinin etkinliğinin anlaşılmasını sağlamak hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler
İnayet Giray Han, Kantemir Mirza, IV. Murat, Kefe, Bucak.
Abstract
Having been appointed by the Ottoman Sultan Murat IV as the khan of Crimea, Inayet Girai Khan ruled over the khanete throne for over two years in 1635-1637. Many significant events occurred during his reign, which was very short. Renouncing his commitments to the Ottoman Sultan, Inayet Girai Khan started to carry out an independent policy. In this direction, he attacked Kaffa, Which was located within Ottoman territory, in order to grasp the whole Crimea control; and he captured this land even for a very short period of time. He then attacked Kantemir Mirza who was the beg of Mansuroglu clan of Nogays settled in Budjak region which was under his rule. Being pardoned by Murat IV for these actions, Inayet Girai Khan in order to ask the Sultan's forgiveness went to Istanbul and in presence of the Sultan, he was found guilty and strangulated. This study aims to shed light on the reign of Inayet Girai Khan and to show how the relations between the Ottoman State and the Khanete of Crimea were shaped and to explain the effectiveness of the clan aristocracy which had great weight on the administration of the Khanate of Crimea.
Keywords
Inayet Girai Khan, Kantemir Mirza, Murat IV, Kaffa, Budjak.