DEDE KORKUT KİTABI’NDA ALPLIK KAVRAMI VE ALP TİPİ İNSANLARIN ÖZELLİKLERİ
(BRAVERY CONCEPT AND CHARACTERİSTİCS OF BRAVE MEN İN DEDE KORKUT BOOK
)
|
Yazar
|
:
Servet KARÇIĞA
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2016
|
|
Sayı |
:
51
|
|
Sayfa |
:
259-272
|
Özet
Dede Korkut Kitabı, Türkiye ve Azerbaycan başta olmak üzere bütün Türk dünyasının önemli eserlerinden biridir. Bu eserin önemli olmasında eserde dil, anlatım ve estetik işçiliğinin mükemmel olmasının yanı sıra Oğuz Türklerinin gelenek ve göreneklerine, törelerine, ahlaki değerlerine, inanç sistemlerine, hüzünlerine, sevinçlerine, kahramanlıklarına, zaaflarına kısacası bu toplum hakkında hemen her konuda bir bilginin bulunması etkili olmuştur. Dede Korkut Kitabı’nda önemli kavramlardan biri de alplık/yiğitlik kavramıdır. Fütuhat ve kahramanlıkla doğrudan ilgisi olan bu kavram, eserin kurgusuna hem bünyesindeki farklı kelimelerle (er, eren, alp eren (?), bahadır, cılasun, yiğit, alp) hem de bu kavramın özelliklerine sahip insanlarla doğrudan etki etmektedir. Bu çalışmada öncelikle Dede Korkut Kitabı’nda alplık kavramına giren kelimeler, kavram alanı kuramı yöntemiyle sözcük ve metin bağlamında ele alınacak; sonra da bu kavrama bağlı alp tipi insanların özellikleri anlatılacaktır.<
Anahtar Kelimeler
Dede Korkut Kitabı, Kavram, Alplık Kavramı, Alp Tipi, Yiğit
Abstract
Dede Korkut Book is one the significant literary works of Turkish World particularly of Turkey and Azerbaijan. What makes this work so important that is language, telling and esthetics manners being portrayed terrifically and also information regarding Ghuzz Turks’ conventions, customs, moral values, belief systems, sorrows, joys, weaknesses e.t.c. Bravery is an important concept in Dede Korkut book. This concept which is directly related to chivalry and conquests has a deep effect on the plot of the work with not only usage of different words such hero, saint, galahad, valiant but also description of the people who have these characteristics. In this study firstly, the words which can be considered as having the same meaning with bravery will be handled by the method of conceptual field theory within the context of word and text. Then, characterics of the people who are considered as alp (brave) in Dede Korkut Book will be told. <
Keywords
Dede Korkut Book, Concept, Bravery Concept, Valiant, Brave