Özet
Türkiye’de Kırsalın Koşullarını Yön Dergisi Üzerinden Okumak
Türkiye kırsal tartışmalarının önemli aşamalarından biri olan 1960-70’li yıllar esasında ithal ikameci sanayileşmenin kalkınma planları çerçevesindeki hallerinden bağımsız değildir. Bu hal, bir taraftan kalkınmanın yeni eksenini diğer taraftan ise Türkiye düşün ikliminin soy kütüğünü içinde barındırır. Bu bağlamda bu çalışmanın öznesi olan Yön dergisi 1960’lı yıllar boyunca kırsal ile sınırlı olamayacak şekilde Türkiye iktisadi, siyasal ve sosyal hayatına dair sol Kemalist bir çizgiden söz söylemiştir. Bu çalışmanın esas amacı Yön dergisinin kırsal/tarım sorununa yaklaşımını açığa çıkarmaktır. Bu bağlamda kırsaldaki mülkiyet eşitsizliği, borçlanma pratikleri, çiftçiyi topraklandırma yasa tasarısı etrafındaki görüşleri ile kalkınmanın kırsala dair bakışının Yön dergisi çevresindeki yansımalarını ele almıştır. Bu minvalde Türkiye’nin farklı mekanlarındaki söz konusu bu ilişkilerinin kökenine, gelişimine ve 1960-70’li yıllardaki halleri de Yön dergisinin öncelediği alanlardır. Nitekim merkez-yerel iktidar ilişkileri ve yerel ağların içinde bu ilişkilerin yeniden üretimi gibi konuları sıkça işlenmiştir. Yön dergisi, Türkiye kırsalının dönem sorunlarına dair tespitlerinin yanı sıra çeşitli çözüm önerileri de dile getirmiştir. Bu bağlamda daha eşitlikçi bir kırsal politikası sunan Yön dergisi bu haliyle sosyalist bir iktidar stratejisinin kırsaldaki politikasının dinamiklerini de dışa vurmuştur. Nitekim kamulaştırma, toplulaştırma, kooperatifleştirme, köylülerin sürece aktif katılımı gibi öneriler Yön dergisinin sıklıkla dile getirdiği çözümlerdir.
Çalışma, Yön dergisinin 1960’lı yıllar boyunca haftalık olarak çıkan sayılarının taranması üzerine inşa edilmiştir. Bunun yanı sıra Yön dergisi ile ilgili metinler ve dönemin politik ekonomisi, ikinci el kaynaklar üzerinden metne yansıtılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Tarım Sorunu, Kırsal Kalkınma, Yön Dergisi.