Özet
Ākāmü’l-Mercān’a Göre Hazar Ülkesi ve Türk Yurtları
Ortaçağ İslam coğrafyacılarının kaleme almış oldukları eserler Türk tarihinin birinci el kaynakları arasında yer almaktadır. Karadeniz’in kuzeyi, Batı ve Doğu Türkistan coğrafyasında faaliyet göstermiş pekçok Türk topluluğunun siyasî ve sosyal hayatlarının tespiti noktasında sözkonusu coğrafya eserlerinin önemli bir rolü bulunmaktadır. İshâk b. Hüseyin tarafından XI. yüzyılda kaleme alınmış olan Ākāmü’l-Mercān fî zikrü’l-medāin’ül meşhûr fî kûlli mekān, Hazar ve Türk yurtlarına dair sunmuş olduğu bilgilerle bu tür kaynak eserler arasında yer almaktadır. Türk Tarihçiliğinde sık kullanılmayan bu eserin tespit edilen üç nüshası üzerinden, Türklerle alakalı olarak sunduğu veriler, bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmamızda müellifin kimliği, eserin mevcut nüshaları gibi sorulara değindikten sonra Hazar ve Türk yurtlarına ayrılan başlıkların Türkçe tercümesini ve içerikte yer alan bilgilerin tartışmasını yapmaya gayret gösterdik
Anahtar Kelimeler
İshâk b. Hüseyin, Ākāmü’l-Mercān, Hazarlar, Kimekler, Oğuzlar