Özet
Doğu Karadeniz’de Konuşulan Diller ve Türkçe İle Etkileşimleri
Karadeniz Bölgesinin doğu kesimlerinde konuşulan Rumca ile Ermenicenin bir kolu olan Hemşince; Hint- Avrupa dilleri grubuna; Gürcüce ve Lazca ise Kafkas dil grubuna dâhildir. Trabzon’un bazı köylerinde konuşulan Rumcanın yakın zamanda artık konuşurunun kalmayacağı öngörülmektedir. Türkçe başta olmak üzere Lazca ve Farsçanın bölgede konuşulan Rumca üzerinde etkilerinin olduğu söz varlığından anlaşılmaktadır. Konuşma dilinde cümlelerde geçen söz varlığının neredeyse yarısı Türkçedir. Lazcayı anadil olarak öğrenenlerin sayısı gittikçe azalıp yok olma sürecine girmiştir. Özellikle iletişim ve bilişim teknolojisinin gelişip köylere kadar girmesi dil kullanımının alanını çok daraltmış olup bundan Lazca da fazlasıyla etkilenmiştir. Bugün Rize’de yaşayan Hemşinliler içinde Ermenice kelimelerin bulunduğu Türkçeyi, Artvin’de yaşayanlar ise Ermenicenin bir lehçesi olan Homşetma dilini konuşmaktadırlar. Hopa Hemşinlileri kendini Türk hissetmektedir. Dillerinin Ermenice olduğunu yeni yeni öğrenmeye başlamışlardır. Bazıları bunu kabul etmez, fakat dilbilimine göre Ermenicedir. Rize Hemşinlileri ya bu dili unutmuşlardır ya da hiç konuşmamışlardır. Türkiyeli Gürcülerin yaklaşık 400 yıl Osmanlı-Türk yönetimi altında kalmalarına karşın, dillerini başka ülkelerdeki Gürcülere kıyasla daha iyi koruduklarını göstermektedir. Türkiye Gürcülerinin dillerini koruyabilmeleri, çoğunluğunun kırsal kesime yerleşmiş olmalarına bağlanabilir. Gürcüce başta olmak üzere bölgede kullanılan diller Türkçe karşısında gittikçe gerilemektedir. <
Anahtar Kelimeler
Karadeniz’de diller, iki dillilik, Türkçe, Lazca, Gürcüce, Rumca