Özet
Güvenlikleştirme Kuramı Açısından Transdinyester Sorunu
Esasen geçmişi çok eskilere dayanan Transdinyester Sorunu, Sovyetler Birliği’nin dağılma emareleri gösterdiği 1980’lı yılların sonlarında Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (SSC) içerisinde sıcak çatışmaya dönüşen bir anlaşmazlıktır. Söz konusu anlaşmazlık, Sovyet coğrafyasında 1980’li yılların sonunda patlak veren diğer ihtilaflarla birçok ortak özelliğe sahiptir. Bu sorun toprak temelli bir anlaşmazlık olarak görülmektedir. Ancak bu problemin ortaya çıkmasında dönemin Rus yönetiminin önemli bir payı bulunmakta olup, Rus Çarlığı’nın 18. yüzyılda bugünkü Moldova topraklarını ele geçirmesini takiben söz konusu topraklara Rus ve Slav nüfusu iskan etmesinin sorunun temel nedenlerinden biri olduğu söylenebilir. Bu nedenle çalışmada, temel referans nesnesi olarak devleti alan ve devletin güvenliğine yönelik en önemli tehdit kategorisi olarak da askeri tehditleri gören klasik güvenlik çalışmalarının yerine, Kopenhag Okulu temsilcileri tarafından geliştirilen Güvenlikleştirme Teorisi tercih edilmiştir. Çünkü bu teorinin bir alt sektörü olan Toplumsal Güvenlik referans nesneleri arasına kimliği de eklemekte ve Moldova’daki ayrılıkçılık probleminin de temelinde yer aldığı düşünülen “göç”, “yatay rekabet” ve “dikey rekabet” gibi tehditleri de güvenlik analizlerine dahil etmektedir. Bu doğrultuda yapılan inceleme sonucunda sorunun esasen kimlik temelli bir anlaşmazlık olduğu ve tarihsel süreçte Rus Çarlığı tarafından bölgeye teşvik edilen Slav göçleri sonucunda, bölgenin etnik yapısının bugünkü etnik Moldova nüfusunu da teşkil eden Romenlerin aleyhine değiştirilmesine dayandığı tespit olunmuştur. Sorunun çözümüne yönelik olarak taraflar arasında halen bir barış antlaşması imzalanamamış olması ise, sorunun halen daha güvenlikdışılaştırılamadığının en güzel örneğidir.
Anahtar Kelimeler
Transdinyester Sorunu, Güvenlikleştirme, Toplumsal Güvenlik, Moldova, Kimlik