Özet
Eski Uygur Türkçesi Budist Metinlerinde 108 Sayısı
Matematiksel değer olarak tüm evreni ölçümleyen sayılar, kültürel ve dinî çeşitli anlamları içinde barındırır. Bu bağlamda Eski Uygur Türkçesindeki 108 boncuktan oluşan tespih, bir dhāraṇīnin 108 kez tekrar edilmesi ya da Mañjuśrī Buddha’nın 108 adının tekrarı gibi örneklerdeki 108 sayısı da önemli bir sayısal değerdir. Çünkü gerek Budizm’de ve gerekse diğer dinlerde 108 sayısı oldukça önemli bir yere sahiptir. Eski Uygur Türkçesindeki 108 sayısı da incelendiğinde görülecektir ki bu sayı üç farklı yaratılışı ifade etmektedir. Bunlar; 1. Evren, 2. Dünya, 3. İnsan. İlk olarak burada evrenin yaratılışında güneş, dünya ve ayın birbiri ile olan mesafeleri söz konusudur. İkincisi dünyanın yaratılışıdır ve dünyada ya da doğada önemli bir kural olan altın oran kuralı 108 sayısıyla bağlantılıdır. Son olarak da insan vücudu ve ruhu 108 sayısıyla ilintilidir. İnsan bedeninde bulunan 108 basınç noktası ile beden ve tanrı arasındaki mesafe 108 sayısıyla gösterilir. Ayrıca matematiksel ve astronomik değer taşıyan 108 sayısı da astrolojiyi ilgilendirir.
Anahtar Kelimeler
108 sayısı, Budizm, Eski Uygurca, makrokozmoloji, mikrokozmoloji