Özet
Kilise-Devlet İlişkilerinde İyileşme: 1943-1957 Yılları Arası Sovyet Rusya’da Din Politikası
Rusya’da 1917 yılında Bolşeviklerin yönetimi devralması ile beraber dine karşı sert bir politika izlenmeye başlanmıştı. Komünist yönetimde dine yer yoktu. Halkın büyük bir bölümü Ortodoks Hristiyan olan Sovyet Rusya’da Rus Ortodoks Kilisesi’ne karşı ağır baskı uygulanmıştı. Özellikle 1930’larda yürütülen din karşıtı kampanya daha da hızlanmış, birçok kilise kapatılmış veya komünist yönetimce mallarına el konulmuştu. Aynı zamanda patrik seçimi yapılması da yasaklanmıştı. Sovyet Rusya’daki bu politika II. Dünya Savaşı’nda yaşanan gelişmelerle farklı bir boyut kazanacaktı. Almanların SSCB’ye saldırmasının ardından Ortodoks dini liderler Nazilere karşı Sovyet rejiminin yanında yer almıştı. Rus topraklarının savunulması için halk teşvik edilmişti. Kilise’nin bu “vatansever” tavrı Stalin’in dikkatini çekmiş ve 1943 yılının sonbaharında Stalin, üç Ortodoks Metropolitle bir görüşme gerçekleştirmişti. Bu görüşmenin ardından kilise-devlet ilişkilerinde bir iyileşme meydana gelmişti. Kiliseler yeniden açılmaya başlanmış, dini özgürlükler artmıştı. Stalin’in yeni din politikasının arkasında yatan sebep yalnızca kilisenin “vatansever” faaliyetinden ibaret değildi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra topraklarını genişleten Sovyet rejimi, Batılı ülkelere karşı Sovyet yönetiminin dine karşı hoşgörülü olduğunu göstermeye çalışmıştı. Böylece Batı’nın Sovyet yayılmacılığından duyduğu endişeyi azaltmayı planlamıştı. Bu çalışma kilise-devlet ilişkilerinde iyileşmenin başladığı 1943 yılından tekrar kilise üzerinde baskının oluştuğu 1957 yılına kadar olan dönemde Sovyet yönetiminin kiliseye yönelik politikasının bir analizini yapmaktadır.
Anahtar Kelimeler
SSCB, Rus Ortodoks Kilisesi, Josef Stalin, Metropolit Sergii, Nikita Kruşçev