Özet
Gürcistan’da Türk Edebiyatına Adanmış Bir Ömür: Elizbar Cavelidze
Akademik Sergi Cikia (1898-1993) Gürcü Türkolojisinin temellerini 20. yüzyılın ikinci çeyreğinde atmıştır. Türkoloji kuruluşunun ilk on yıllarında Cikia’nın özverili Gürcü Oryantalist okulunun seçkin bir alanı haline gelmiştir. İlerleyen dönemde Cikia’nın yetiştirdiği öğrenciler Gürcü Türkolojisi bünyesinde oluşturulan anabilim dallarına katkı yapmaya başlamışlardır. Cikia’nın yetiştirdiği öğrenciler arasında hocasının izinden en sadık adımlarla ve başarıyla ilerleyip Gürcü Türkolojisi bünyesindeki Türk edebiyatı bilim dalına hizmet edenlerin başında Elizbar Cavelidze (1938-) gelmektedir.
Cavelidze’nin 1960’ların ilk yıllarında başlayan akademik çalışmaları Türk, Azerbeycan, Fars, Özbek, Gürcü edebiyat alanlarını kapsamaktadır. Cavelidze, hocası Cikia’nın da telkinleriyle henüz akademik yaşamının erken devresinde Klasik Türk Edebiyatı sahasını kendisine çalışma alanı olarak seçmiştir. Bu alanda Yunus Emre, Mevlânâ Celaleddin Rumî, Ruhî Bağdadî, Fuzûlî vd. Klasik Türk edebiyatınn temel koyucuları üzerine özgün çalışmalar kaleme almıştır. Cavelidze’nin bazı çalışmaları alan uzmanları tarafından alanın referans çalışması olarak kabul edilmektedir.
Cavelidze’nin Turkuli Poetika (1988) adlı eseri Klasik Türk Edebiyatının yapısal evrenini Gürcü Türkolojisine tanıtmış olması adına önem arz etmektedir. Cavelidze’nin Türkî dillerden Gürcüceye yaptığı çeviriler de dikkate değerdir.
Bu çalışmada Cavelidze’nin yaşamı, eserlerinin içerikleri ve Türk edebiyatı alanındaki dikkate değer tespit ve bulguları incelenmiş ve bu bulguların Türk edebiyatı sahasındaki anlamı üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Elizbar Cavelidze, Gürcistan’da Türkoloji, Türk Edebiyatı, hayatı, eserleri, tespitleri.